علوم سیاسی پدیده های اجتماعی را در سطح کلان و اکثراً ازدیدگاه روابط بین دولت ها بررسی میکند که مهمترین ضعف آن نادیده گرفته شدن فرد به عنوان یکی از بازیگران عرصه اجتماعی میباشد در مقابل روانشناسی بیشتر بر روی فرد تمرکز دارد و به خواست و ارادهٔ فرد در تعیین معادلات اجتماعی و سرنوشت شخصی اهمیت اساسی میدهد. جامعه شناسی
به طور خلاصه علوم سیاسی درسطح کلان و روانشناسی درسطح خُرد باقی مانده و به خاطر همین تحلیل مسائل اجتماعی تنها از منظر این دو رشته علوم انسانی همواره ناقص خواهد بود. اما جامعه شناسی رشته هست که تحلیل تمامی پدیده های اجتماعی را با تلفیق سطح خرد و کلان انجام میدهد ویا به زبان ساده تر جامعه شناسی با مقایسه نقش فرد با نهادهای کلانی مثل دولت میخواهد به نتیجه برسد.
به همین خاطر در کشورهای باسیستم سیاسی بسته و توتالیتر روانشناسی بیش از اندازه برجسته میشود تا تمام حوادث اجتماعی و تبعات ناشی از آن بر عهده فرد گذاشته شود و هر مشکل و نارسایی به لیاقت و عُرضه افراد تقلیل داده شود که از این طریق نهادهایی مثل دولت هم برای خود حاشیه امن ایجاد میکنند. مثلا رشد سمینارها و سخنرانی های انگیزشی و رواج انرژی مثبت یکی از نشانه های مهم این مسئله میباشد. همچنین در چنین جوامعی روشنفکران هم دچار مرض کلانگرایی محض میشوند. این گرایش کلان گرایی ویا نگاه صرف از پشت عینک علوم سیاسی مارا به کلی گویی گرفتار میکند مثلا امروز شاهد هستیم که بسیاری مرتباً میگویند اگر دموکراسی باشد همه چیز حل میشود! درصورتی که دموکراسی یک مفهوم مجهول هست و معناهای متفاوتی دارد که باتوجه به سابقه تاریخی-اجتماعی یک جامعه رنگ و شکل عوض میکند اما این دوستان گرفتار کلانگرایی، مسئله را ساده سازی کرده و مثلا تصور میکنند دموکراسی مفهوم مطلقی هست که میتوان از آمریکا گرفت و در ایران پیاده کرد!
به همین خاطر شاهد نگاه صفر و یک و یا سیاه و سفید مطلق بین روشنفکران هستیم و درنتیجه فقط در جوامعی مثل ایران میشود افرادی را پیدا کرد که مثلا سوسیالیزم و عدالت اجتماعی را شر مطلق و لیبرالیسم را خیر مقدس بدانند درحالیکه که درجامعه ای مثل فرانسه که مهد دموکراسی نامیده میشود خود مفهوم لیبرالیسم ویا دموکراسی زیر شدیدترین انتقادها قرار دارد تا ضعف و نقصان تمامی اندیشه های بشری به شکل واضحی در معرض افکارعمومی قرار گیرد.
این نوشته مطلبی کوتاه بود درباب اهمیت رشته جامعه شناسی که در آن سعی کردم علت ضعیف نگه داشته شدن این رشته در کشوری مثل ایران را بیان کنم کسی که به ابزار جامعه شناسی مجهز نباشد از فهم علوم سیاسی و روانشناسی هم عاجز خواهد ماند.
آیاز سورگون