ایران ممالیکی محروسه سی نین اون سکیزینجی یوز ایلده آرا قاریشیقلیغیندا آذربایجان تورکلوگونه منسوب اولان قاجار قبیله لردن اولوشان بیر کونفئدراسیون سیاسی صحنه یه غالیب گلدی. قاجار طایفالاری نین باشچیسی آغا محمد خان ۱۷۹۶-دا اؤزونه شاهانشاه (شاهلارین شاهی) عنوانینی سئچدی. او اساسدا قاجار بگلیگی یئرلشدیگی، البورز داغی نین اتگی، تهران کندی ایران ممالیکی محروسه سی اوچون پایتخت ائدیلدی.
صفویلر زامانیندا، شاه اسماعیل صفوی باشدا اولماقلا شیعه لیک حاکیمیت ساحه سینه قالخمیش، فقه عالیملری اؤزلرینه دفتر و دستک (صدر، شئیخ الاسلام، خطیب، پیش ناماز) دوزتدیکلری اوچون، سونراکی ایران ممالیکی محروسه سینه حاکیم اولاجاق شاهلار دا فقه عالیملری و شئیخلیک قارشیسیندا بئله بیر عنوانی سئچمگه و شاهلیق مقامینی قاباریق (برجسته) گؤرستمگه مجبور ایدی.
بئله لیکله ۱۹۲۵-ینجی ایله دک ایران ممالیکی محروسه سینه حاکیم اولموش قاجار ممالیکی محروسه سی سنتی فئدرال بیر سیستیم حؤکومتی کیمی اداره اولوناراق تبریز شهری ده ولیعهدین شاهلیغا حاضیرلاشدیغی شهر دئیه منظور اولدو. بو اساسدا هر زامان مرکز هر هانکی بیر داخیلی گوج طرفیندن تهدید اولونارسا، ولیعهد شاهلیق پستی و مقامینی اؤز الینده ساخلایابیلسین دئیه دوشونولدو. بو دوشونولموش تدبیرلره باخمایاراق شیعه عالیملری و اونلاری مدافعه ائدنلرین قارشیسیندا حاکیمیتی ثابیتلشدیرمک اوچون، دین فاکتورونو دا دخیل ائتمک واجیب ایدی. دئمک، یئنی شاهلیق سیلسیله سینه قارشین هر هانسی بیر مخالفت، دین عامیلیندن راحاتلیقلا استفاده ائده بیلردی. بو اساسدا ایلک ایکی قاجار شاهلاری اؤزلرینی مؤمین شیعه تقدیم ائتدیلر:
– قاجار شاهلیغی نین قوروجوسو، آغامحمد خان، اؤز اجدادلاری نین سوموکلرینی استرآباد کندیندن (مازندران ولایتیندن) نجف شهرینده اولان زیارتگاهلارین یانینا کؤچوروب و کربلا زیارتگاهی نین گونبزینی قیزیل ایله سوواتدی.
– فتحعلی شاه هر ایل تهراندان قوم شهرینه، قومدا قبری اولان فاطمه معصومه نین زیارتگاهینا زیارته گئتمه نین یانی سیرا قوم ساکینلرینی ده وئرگی (مالیات) وئرمکدن معاف ائتدی، اوسته لیک فاطمه معصومه نین زیارتگاهی نین گونبزی نین اطرافینی و فیضیه علمیه مدرسه سی نین جمعه مسجیدینی ده یئنیلدی (مرمت ائتدی).
قاجار شاهلاری صفویلر کیمی جامعه اوزره مذهبی بیر قدرته مالیک اولمادیقلاری اوچون، اونلار شیعه علمانین کؤمکینه احتیاجلاری وار ایدی. بئله لیکله شیعه علمالار ایله تماس توتاراق اونلاری شاهلیق مقامینا چاغیریردیلار. علما ایسه قاجار شاهلیغی ایله ایشبیرلیک ائتمکده چوخ دا راضی گؤرونموردو. اونلارین بیر عده سی گئنه ده کئچمیش تاریخده اولدوغو کیمی تهرانا گلمه نی و دونیوی حؤکومت ایله ایلیشگی (مناسبت) قورمانی و تاماسا کئچمه نی اؤزلرینی کثافته بولاشدیرمیش و کثیف ائتمیش قلمه آلیردیلار.
بیلیندیگی کیمی امام زامان آدینا شیعه توپلومونا مراجعت ائدن بیر سایدا علمانین دئدیگینه گؤره، “غیبت الکبری” زامانی یئر اوزونده امام زامانین هر هانکی بیر نائبی و اونو تمثیل ائدن شخص اولمایاجاغی اوچون، بوتون امام زامان آدینا قورولموش و امام زامان آدینا بیر مقام و منصبده اوتورموش ذاتلار “غصبکار” قلمه آلینارلار. او اساسدا دا فقه عالیملری قاجار شاهلیغی ایله ایلیشگی (رابیطه) قورماغی اؤزلرینی موردارلاماق قلمه آلیردیلار و موردار اولماق دا ایستمیردیلر.
بو آرادا ایران ممالیکی محروسه سینده آخین و جریان ائدن بعضی دین جریانلاری وار ایدی. بو جریانلار اصولی عالیملرین گؤزونه تیکن کیمی باتیردیلار. محمد شاه (۱۸۴۸-۱۸۳۴) صوفیلیگه رغبت گؤستره رک درویش اوجاقلارینی وارلی وقفلر واسیطه سی ایله حمایت ائدیردی. مسئله بئله اولدوقدا بیر سیرا عالیملردن تاج تختین مخالفت صفینه کئچه رک مخالف شاهزاده لردن حیمایت ائدیردیلر.
- از تبریز قاجاری تا تبریز پهلوی!
- اقدامات شاهزادگان قاجار برای جلوگیری از فروپاشی دولت ترک سیستم قاجاری