نمینnamin نام یکی از شهرها و شهرستان های استان اردبیل است که در شرق و در مسیر اردبیل – آستارا واقع گردیده است. جمعیت خود شهر در سال ۱۳۳۰ش، ۴۴۶۹ نفر بوده و زبان مادری ساکنان آن ترکی و مذهبشان شیعه است. شهر نمین طبق آمار سرشماری نفوس و مسکن در سال ۱۳۸۵ش بالغ بر ۱۰۴۵۶نفر می باشد که از این تعداد ۵۰۱۸ نفر مرد و ۵۴۳۸نفر آن را زن تشکیل می دهد.
نمین به گردنه حیران، تونل آغزی، تونل حیران و آبگرم باصفای مئشه سویی و فندقلو (فیندیقلی) نزدیک می باشد. در نمین ساختمان صارم السلطنه نیز جزو آثار تاریخی است. اماکن باستانی و قدیمی زیادی در اطراف نمین و شهرستان نمین وجود دارد. نویسنده کتاب تاریخ آذربایجان شرقی، نام نمین را برگرفته از نام یکی از طوایف ترک میداند که همان نایمان بوده و در چندین کتب و خریطه، بصورت نامین نوشته شده است. در کتاب های تاریخی، در مورد منطقه نمین، نام ویلکیج بیشتر استفاده شده است. ویل در لغت به معنای مکان و جایگاه آمده است. به احتمال زیاد واژه ویل صورت تحریف شده بیل است که قدمت تاریخی و لغوی هزاران ساله دارد و ما در مبحث تسمیه شناسی اردبیل، آنرا به حد کافی توضیح داده ایم.
نمین در منابع عصر قاجار و سفرنامه ها هم به صورت نامین آمده است. پسوند دوم نامین یا نمین، این می باشد که در ترکی به معنای پناهگاه، لانه، ماوا، مسکن، آشیانه و خانه است. نام یا نم و یا نای ربطی به نم و به معنای خیس ندارد. همچنین نام به احتمال ناو بوده است که در نتیجه کثرت استعمال و خواست کاتب به صورت نامین و سپس در دهه های اخیر و بعد از حاکمیت رضاشاه، تبدیل به نمین گردیده است. ناو نیز به معنای محل عبور آب است که واژه ناودان نیز از آن ساخته شده است. پس نامین (نمین) علاوه بر اینکه اسم طایفه ای ترک بوده از لحاظ جغرافیایی و طبیعی نیز چنین است. منابع و گزارشات و کتاب های تاریخی تا قبل از کودتای انگلیسی رضاخان پالانی، نمین را به صورت نامین ثبت نموده اند. بعد از حاکمیت اوست که طبق معمول سیاست نژادپرستانه اش، آن شهر را به صورت نمین ثبت و ضبط کرده اند. ناو در اسامی متفاوت دیگری نیز بکار برده شده که یکی از آنها ناو اوستو (نو اوستو) مراسم مخصوص بعد از چرشنبه سوری و دریاچه نو اور (نئور) میباشد.
مطالعات ژاک و هانری دومورگان در منطقه، در سالهای ۱۹۰۱ – ۱۸۹۰ – ۱۸۸۸م به انبوه آثار دُلمن ها و سنگ افراشته اشاره می کند. وجود این دلمن ها در لنکران و نواحی مرزی و اطراف نمین، موید این واقعیت است که اقوام بومی قبل از مهاجرت باصطلاح آریایی ها، در این نواحی زندگی می کرده اند. برخی محققان روسی نیز به این موضوع تاکید دارند. ژاک دومورگان در تحقیقات خود اشاره می‌کند حتی در قرون گذشته، ساکنان محلی، این دلمن ها و گورها را شکافته و فلزات بدست آمده را در اردبیل به فروش می رسانده‌اند. لازم به توضیح است که ابنیه های ابتدایی که با تخته سنگ های بزرگ و بدون استفاده از ملات ساخته می شد، تحت نام عمومی دلمن شناخته می شوند. در نتیجه تجزیه و تحلیل به وسیله رادیو کربن معلوم شده که تمدن فرولتیکی در این ناحیه مربوط به ۸۵۰۰ – ۶۰۰۰ سال قبل از میلاد است. که این تاریخ، هزاران سال قبل از تهاجم باصطلاح آریایی ها به این منطقه است.
منصورجدی