دولت دوازدهم فعالیت خود را به صورت رسمی در اواسط مرداد امسال آغاز خواهد کرد. حسن روحانی چهارسال دیگر کلیددار پاستور است و حالا پس از دوران پرمناقشه انتخابات ریاست جمهوری، به شرایط تثبیت رسیده است.
حسن روحانی در انتخابات به مدد خطابه های قرا و حمایت های نیروی سیاسی اصلاحات گوی سبقت را از سید محرومان گرفت اما پس از جشن پیروزی، الگوی رفتاری رئیس دولت دوازدهم با مهم ترین نیروی سیاسی حامی اش تفاوت جدی پیدا کرد.
چنین رویکردی از سوی حسن روحانی برآیند چهار مولفه اصلی در سیاست ورزی نوین او است؛ که به صورت موجز به آن می پردازیم.
بازگشت به محافظه کاری
حسن روحانی خاستگاه محافظه کاری دارد؛ او ازسنتی ترین طیف اردوگاه راست با حمایت چپ نشینان سپهر سیاست به پاستور رسیده ولی هیچ گاه خصلت های محافظه کاری اصیل خود را ازدست نداده است؛ هرچند شعاع محافظه کاری اوکاهش یافته است.
حسن روحانی با درک سرنوشت همتایان پیشین خود و همچنین درک درست ازماهیت قدرت درکشور، عنصر«بقا در ساختار» را اصلی ترین مولفه سیاست ورزی خود قرار خواهد داد؛ هرچند او تاکتیک سیاسی«اپوزیسیون نمایی دراضطرار» را درچهار سال اخیر انجام داده است و بالاترین حد آن را درانتخابات ریاست جمهوری و پس ازآن، با عبور ازخط قرمزهای متعارف کلید زد، موج فزاینده پاسخ ها به اظهارات وی از سوی نهادهای حامی منافع ملی مانع از تکرار این سبک ازانتقادات خواهد شد.
ازسوی دیگر دستگیری حسین فریدون برای حسن روحانی پاشنه آشیل جدی است و برآیند و فرا متن پیگیری پرونده او از سوی قوه قضائیه بازگشت به محافظه کاری را برای حسن روحانی تحقق می بخشد. حسن روحانی پایان چهار سال ریاست جمهوری دوم را دورنمای رفتار سیاسی خود قرار خواهد داد و تمایل ندارد مردی در تبعید ابدی باشد.
تکرار هاشمی رفسنجانی
فقدان مرحوم هاشمی رفسنجانی برای جریان اصلاحات و حامیان دولت «تهدید حیاتی» تعبیر می شود. در شرایط فعلی هیچ یک از کنشگران سیاسی این جریان، قدرت سیاست ورزی مانند مرحوم هاشمی رفسنجانی را ندارند؛ در این شرایط حلقه تصمیم ساز دولت خواهان «فرصت سازی» ازشرایط خلا موجود است وشبیه ترین فرد به هاشمی رفسنجانی، حسن روحانی است.
راهبرد «اسطوره سازی از هاشمی، یادگارسازی از روحانی» نمونه ازتلاش های این حلقه برای پوشاندن ردای جانشینی حسن روحانی است.
به سان هاشمی رفسنجانی شدن، نیازمند فراست سیاسی با هدایتگری کنشگران دوطیف سیاسی کشوراست؛ هاشمی رفسنجانی با دست برتر کارگزاران سازندگی در میان چپ نشینان و جایگاه حاشیه اعتدال و توسعه درمیان اصولگرایان، نقشه راهبردی خود را در فضای کشور پیش می برد. حسن روحانی نیزخواهان تکرار الگوی رفتاری هاشمی رفسنجانی است با این تفاوت که درعسرت مقطعی اصولگرایان و برتری سیاسی اصلاح طلبان، خواهان برتری حزب اعتدال و توسعه با پرچم داری خط سوم است.
حزب اعتدال و توسعه مدعی است که ازسال 1378 تا اکنون همیشه مسئولیت گسترش تفکرات حسن روحانی را داشته است و پس از دوران رزم، در ضیافت بزم یاران دیرین بر دوستان مقطعی ارجح هستند.
درماه های اخیر حزب اعتدال و توسعه در دو محور، تغییر در هیات رئیسه بهارستان دهم و ارتقای جایگاه اعضای حزب در کابینه دولت دوازدهم، تلاش های سیاسی خود را آغاز کردند. نام محمود واعظی در صدر لابی های سیاسی قرار دارد؛ او تلاش های خود را برای حذف نمایندگان اصلی فراکسیون امید با حمایت فراکسیون مستقلین انجام داد، هرچند به اهداف نهایی خود نرسید ولی درکابینه با افزایش جایگاه نیروهای نزدیک به خود قدرت نمایی جدی در عرصه سیاست کشور انجام داد تا شمشیر داموکلس حزب اعتدال و توسعه بر فراز مطالبات سیاسی اصلاحات باشد.
واگرایی در اصلاحات
حسن روحانی سیاستمداری کهنه کار است؛ او به خوبی آرایش سیاسی جریان اصلاحات در سپهر سیاست کشور را درک می کند. اصلاح طلبان از رفتارهای غیرقانونی و افراطی پیشین خود، به تعبیر عباس عبدی ماجراجویی، دست برداشته اند ولی دولت خواهان استمرار وضعیت اضطراری در اردوگاه اصلاح طلبان هست؛ برایهمین هرگونه تلاش برای افزایش قدرت وپاسخ به مطالبات اصلاح طلبان برای آنان پذیرفتنی نیست و دولت در تلاش است که درجنگ روانی با یارانتخاباتی خود، آنان را خلع سلاح کند.
آنان هرگونه سهم خواهی را درافکارعمومی به منزله قدرت طلبی افسارگسیخته اصلاحات نشان می دهند تا از این طریق آنان را به سکوت وادار کنند مانند رفتارهای تهاجمی نسبت به محمدرضا عارف.
محمدرضا عارف در«نشست هم اندیشی شورای عالی سیاست گذاری اصلاح طلبان» عامل اصلی پیروزی روحانی درکارزار انتخابات را تلاش نیروی سیاسی اصلاحات دانست وهشدار جدی نسبت به فراموش کاری سیاسی رئیس دولت دوازدهم داد واظهار داشت:«درانتخابات اردیبهشت هیچ شکی نیست که پیروزی روحانی مدیون اصلاح طلبان است. خواهش ما درآستانه تشکیل دولت دوازدهم همراهی و هماهنگی با فراکسیون امید است. اگرما را دنبال نخود سیاه نفرستند قصد ما کمک کردن و ادامه راه است. انتظارمان از روحانی این است با شورای عالی اصلاح طلبان مشورت کند.»
و درپاسخ این اظهارات حسام الدین آشنا درپستی توئیتری نوشت:«درست است که گفتمان از جنس سهم خواهی نیست اما امان از سهم خواهی افراد به اسم جریان» و پس ازآن سایت های همسوی دولت چنین گفتاری را تعبیر به خیز انتخاباتی برای ریاست جمهوری آینده کردند و درهمین راستا سایت انتخاب…