در حدود دویست سال قبل از میلاد “او موسو” ( هوموسو ) رهبر گروه قدرتمند دامول با کمک جنگجویان شجاع خود موفق می شود با غلبه بر امپراطوری متجاوز چین (هان) سرزمین قدیم “چوسونگ” را متحد و هان را شکست دهد. سرزمین های که بعدها توسط پسرش “چوموسو” معروف به #جومونگ امپراطوری #گوگوریو در آن تأسیس می شود که مرزهای آن شامل ترکستان شرقی،کره شمالی،کره جنوبی و قسمتی از ژاپن را تشکیل می داد.
زبانشناسان در تقسیم بندی زبان ها، زبان های ترکی با تمام شاخه هایش،کره ای،ژاپنی،مغولی ، مجاری و بولغاری را از یک ریشه و مادر دانسته و حتی از زبان ترکی بعنوان زبان مادر یاد می کنند ؛آنچه که مسجل و مبرهن است این است که کر ه ای ها و ترک ها و همچنین ژاپنی ها از یک ریشه ی لسانی هستند دقیقا مانند اقوام هند و آریایی( فصلنامه تخصصی اینجی دنیزیم، 1394 – 1389)
در تاریخ امپراطوری #گوگوریو با اسامی شخصیت ها، قهرمانان، توپونیم ها، ائتنونیم، ائتوتوپونیم و باورهایی برخورد می کنیم که معنا و مفهوم و ماهیت آن ها برای اقوام مختلف ترک مخصوصا ترکان خلج، آس، و تورکمن ها واضح و قابل فهم می باشد مانند بیگچه، اوخچی، سوسانو، اوموسو (هوموسو)، گؤک، های سو(آی سو)، سومونگ، دانگ(دانق – دان) و…
آهن و هر آنچه که از آهن مشتق می شود مخصوصا ابزار آلات جنگی و کشاورزی در باور و فرهنگ ملل شرق و اقوام اورال_آلتائیک و اورمو منجمله ترک،کره،مغول و ژاپن نیز دارای قداست و ارزش خاصی می باشد. آهنگران ترک (دمیرچی لر) در ساختن شمشیر ،کمان، تیر و ابزارآلات کشاورزی در نزد ترکان اوغوز و قبیله قایی، ترکان سلجوق و حتی مردم چوسان قدیم(کره ای ها) مهارت و معروفیت خاصی داشته اند. قطعا برند #زنگان-پیچاغی، #زنگان_اوراغی، #زنگان_پوساتی، #زنگان_مسی، زنگان_دمیری با این گنجینه تاریخی و ذهنیت قومی_هویتی ملل توران ارتباط داشته باشد.
کمان دامول و کمان زرین اوغوزخان:
در فرهنگ و باور ملل توران، کمان سمبل قدرت شرق و غرب زمین است و هر قوم و قبیله و قهرمانی که مالک برخی از کمان های افسانه ای مانند #دامول و #اوغوزخان باشد می تواند بر شرق و غرب کره زمین حکومت کند. باوری که در ماجرای کمان اوغوزخان و اوچ اوخ (سه تیر) و همچنین کمان دامول متعلق به قهرمان گروه دامول و مردم سرزمین چوسان قدیم(کره) متبلور شده است؛ بی شک کمان دامول و کمان اوغوزخان می تواند یکی از کدهای ارتباطی فرهنگی و وجه شبه های اصلی و حلقه ارتباط تاریخی و هویتی کره ای با ترکان اوغوز باشد.
در فرهنگ ترکان اوغوز #کمان به مثابه ی پادشاهی و سلطنت و کانون قدرت و مرکز سیاست و تیر نیز سمبل رسالت رسولان و سفیران فرهنگی و جنگی می باشد که به اقصی نقاط دنیا حرکت می کنند و همچنین کمان دامول در فرهنگ مردم چوسان قدیم( کره ای ها) نیز نشانه و نماد قدرت و سلطنت و فرمانروایی بود. حتی در سنگ نگاره های تاریخی حهان ترک مانند سنگ نگاره های زرین شهرقروه، سونگون ورزقان،قوبوستان جمهوری آذربایجان و… جنگجویانی با تیر و کمان بر روی اسب ها حکاکی شده اند و حتی نشان و بیرق طایفه ای بسیاری از قبایل اوغوز مانند باییندیر، قایی، آوشار،قینیق، اومور،دودورقان و… مزین به نشان کمان و تیر می باشد.
در#جامع التواریخ اثر خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی و در خصوص تاریخ ترکان اوغوز می خوانیم :”بعد از آن که اوغوزخان و پسرانش تمامت ممالک توران، ایران، شام، مصر،روم،افرنج و دیگر ولایات بگرفت و بعد آز آن که جمله را مسخر گردانیده بود.طوی بزرگی(مجلس بزرگی) آراست و جمعیتی عظیم ساخت. چنانکه نهصد سر مادیان و نود هزار گوسفند در آن طوی(توی) قربانی کرده بود. بعد از آن اوغوزخان “کمان زرین” را به پسر بزرگترین و دو برادر کوچکترش داد و تیرهای سه گانه اوغوز را به پسرهای کوچکتر از آنها و فرمود که اقوامی که از نسل سه پسری که کمان را به آنها داده است لقب و کنیت آنها “بوزوق” گویند و معنای بوزوق نیز “پاره کرده” است. از آن جهت لقب اینان این لفظ نهاد که کمان را به ضرورت پاره باید کرد تا قسمت توان کرد. سپس اوغوز خان سمت راست [ شرق مملکت اوغوز ] را به آنها داد.” (همدانی،جامع التواریخ، تصحیح دکتر بهمن کریمی،1367: 36)
سپس اوغوزخان لقب اقوامی که از نسل سه پسری که تیرها به آنها داده شده است “اوجوق = اوچ اوخ” کرد- اصلش اوج اوق است یعنی سه تیر و گفت لشگر دست چپ[ غرب مملکت اوغوز] از این سه پسر و فرزندانشان باشد و فرمود که منبعد فرزندان ایشان بدین لقب منسوب باشند.(همان،37 و 36)؛ ک
منابع:
1- همدانی،خواجه رشیدالدین فضل الله، جامع التواریخ،تصحیح دکتر بهمن کریمی،انتشارات اقبال،1367
2- فصلنامه تخصصی اینجی دنیزیم،فصلنامه فرهنگی و سیاسی و تاریخی،بیجار، 1394 – 1389