اسناد سخن می گوید: دریاچه اورمیه آگاهانه خشکانده شده است
برابر اسنادی که از قرارگاه مرکزی ستاد احیای دریاچه‌ی اورمیه به دستمان رسیده است، مشخص میگردد که ستاد احیاء دریاچه برخلاف وظایف محوله و تصمیمات 27 گانه‌ی مصوب کارگروه احیاء عملاً زمینه‌ی خشکاندن دریاچه را فراهم آورده است!
با اینکه علاوه بر بودجه‌ی اختصاصی دولتین مختلف جمهوری اسلامی ایران برای احیاء دریاچه‌ی اورمیه؛ کمک‌های خارجی و سازمان‌های مردم‌نهاد بین‌المللی نیز در این راستا خرج نشده و با سکوتی معنادار حیف و میل شده است.
در ادامه توجه شما را به سندی جلب میکنم که خود مبین پاراگراف اول این متن می باشد:
محیط زیست طبیعی، منابع طبیعی ایران، دوره ۹۶ شماره ۳ پاییز ۱۳۶۵ صفحات ۸۳۵ تا ۸۵۱
مطالعه محیط های رسوبی و ترکیب شورابه دریاچه ارومیه با نگرشی بر ارائه راهکار مناسب جهت احیا
راضیه لک1 و جواد درویشی خاتونی2
1-استادیار پژوهشکده علوم زمین، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور
2- مدیریت زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی جنوب باختری
(تاریخ دریافت: ۱۳۹۲/۲/۲۲ – تاریخ تصویب: ۱۳۹۵/۹/۲۸ )
چکیده بحران اخیر محیط زیستی و خشک شدن دریاچه ارومیه هم اکنون یکی از بزرگترین مخاطرات زمین شناختی کشور محسوب می گردد. در این پژوهش بررسی های دورسنجی در بازه زمانی 35 ساله، پردازش داده‌های اقلیمی 55 ساله و رابطه آن با تغییرات تراز آب دریاچه، پایش هیدروژئوشیمی دریاچه به مدت 6 سال، تهیه 23 مغزه رسوبی دست نخورده با بیشینه ژرفای 9 متر از رسوبات بستر دریاچه انجام گرفت. با توجه به نتایج بدست آمده از مغزه گیری، بخش اصلی دریاچه در حداقل 13000 سال گذشته، محیط دریاچه‌ای بوده و رسوبگذاری پیوسته دیده می شود. لذا تغییر اقلیم و بویژه افزایش تبخیر در سالهای اخیر اگر چه خود عاملی در کاهش تراز آب دریاچه محسوب می گردد، اما علت اصلی خشک شدن دریاچه ارومیه نیست. عوام آنتروپوژنیک (انسانی)از عوامل مهم کاهش تراز آب دریاچه ارومیه می باشد که شامل احداث میانگذر شهید کلانتری، توسعه بی رویه کشاورزی و استفاده از آب های زیر زمینی و احداث سدها است. از سوی دیگر مراحل تکاملی شورابه دریاچه ارومیه به انتها رسیده است و مقدار منیزیم شورابه بیش از سدیم گردیده است. در این شرایط با افزایش بسیار زیاد میزان تبخیر، دریاچه به پلایا یا کفه نمکی شده (ضخامت زیاد نمک در بستر دریاچه به 6 متر نیز می‌رسد) و در معرض نابودی است. ورود آب شیرین به صورت مقطعی و نه یکباره به داخل آن، بدون کمک به احیا آن سبب از بین رفتن منابع آب می شود. لذا محدود نمودن دریاچه، برداشت نمک و استفاده اقتصادی از نمک‌های آن و در نتیجه کاهش بخشی از نمک دریاچه قبل از آبگیری می تواند از راهکارهای مناسب جهت احیا دریاچه باشد. بخش شمالی دریاچه بدلیل عمق ذاتی برای احیا در فاز اول و بخش جنوبی آن برای برداشت نمک و املاح اقتصادی مناسب است.
کلید واژگان: دریاچه ارومیه، پالئوژئولیمنولوژی، محیط های رسوبی، ترکیب شورابه، راهکار احیا
نویسنده مسئول: تلفن: 16316952391
در ادامه‌ی این سند جزئیات نحوه‌ی‌کار نیز آورده شده است که خارج از حوصله‌ی این مقال می باشد؛ اما بیایید نظری بر بند 14 مصوبات «کارگروه ملی نجات دریاچه اورمیه» مورخ 09/02/1393 (ابلاغیه شماره 18171 مورخ 28/02/1393) بیاندازیم تا تأثیر توصیه نظریه‌ی کارشناسی خانم راضیه لک را به عنوان استادیار پژوهشکده علوم زمین، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور و آقای جواد خاتونی به عنوان مدیریت زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی جنوب باختری در اجرای بند 14 ستاد شاهد باشیم.
بند 14 اشعار می دارد:«ارزیابی و امکان‌سنجی بهره‌برداری از املاح دریاچه با رعایت ملاحظات زیست‌محیطی».
همانطوری که ملاحظه می‌فرمایید، ستاد احیای دریاچه اورمیه برخلاف وظایف محوله، خودش عامل ترغیب سوداگران مواد معدنی برای تخریب بستر دریاچه شده است!
علاوه بر این؛ بر بند 27 مصوبات «کارگروه ملی نجات دریاچه اورمیه» مورخ 12/06/1393 صریحاً تأکید دارد:« محدودیت موقت کشت در اراضی زراعی پایاب بند انحرافی نورزلو در ازای پرداخت خسارت».
در حالی که نه تنها چنین تمهیداتی نه اندیشیده و عمل نگردیده، بلکه با چشم پوشی بر حفر چاه‌های عمیق و نیمه عمیق غیرقانونی از جانب مسئولان مربوطه، عملاً زمینه‌ی هرچه سریعتر خشکانده شدن دریاچه‌ی اورمیه توسط ستاد احیاء دریاچه مهیا شده و این گناه نابخشودنیست که مردم منطقه در وحله‌ی اول باید یقه‌ی آقای عیسی کلانتری و خانم معصومه ابتکار را بگیرند.
حبیب ساسانیان (یاکاموز)
