روز تلخی برای آذربایجان
دیروز (25 اسفند) روز تلخی برای آذربایجان بود و همزمان با قارا بایرام (عید سیاه) آیلار حقی و سایر جان باختگان راه آزادی، بیماری سرطان نیز سه تن از نویسندگان آذربایجان؛ هدایت سلطان‌زاده، ولی راعی شجاعی و سوسن نواده رضی را با خود برد.
تقریبا بیست سال پیش بود که مقاله «زبان، ایدئولوژی و هویت ملی» سلطان‌زاده را در نشریه دانشجویی دانشگاه صنعتی اصفهان (دان اولدوزو) خواندم و مجذوب اندیشه و دانش بی‌پایان او شده و از آن زمان تقریبا نوشته‌هایش را دنبال کردم .
سلطان‌زاده تبریزی از دهه چهل وارد مبارزات سیاسی شده و اواخر سال 47 دستگیر و به ده سال زندان در مناطق بد آب‌وهوا محکوم شده بود که بعد از تحمل نه سال حبس، با انقلاب مردم از زندان آزاد شد. او از بنیانگذاران سازمان کارگران انقلابی ایران (راه کارگر) بود و برادرش عنایت نیز که از فعالان سازمان راه کارگر بود، در دهه شصت اعدام شد.
هدایت سلطان‌زاده از سال 85 به همراه گروهی از همفکرانش «جنبش فدرال دموکراتیک آذربایجان» را تاسیس کرد و مقالات و مصاحبه‌های بسیاری درباره ستم ملی موجود در ایران نگاشت که مصاحبه مفصل ایشان با رادیو همبستگی با موضوع توهین برنامه فتیله، برای من بسیار ارزشمند بود.
زمانیکه در دانشگاهها و شهرهای مختلف نمایشگاه کتاب برگزار می‌کردیم، کتاب کوراوغلو نوشته محمدحسین طهماسب، همیشه جزء پرفروشها بود که متن ترکی آن کتاب توسط محمدرضا کریمی باغبان و متن فارسی آن توسط ولی راعی شجاعی منتشر شده بود. ولی راعی شجاعی اهل جلفا و معلم مدارس و از جمله افرادی بود که عمرش را در راه تاریخ و ادبیات آذربایجان نهاد و علاوه بر آثار قلمی‌اش، مرمت و بازسازی مقبره حکیم نباتی نیز در سایه پیگیریها و تلاشهای او صورت گرفت.
دیروز سوسن نواده رضی را نیز از دست دادیم. شاعر و نویسنده‌ی پرکاری که 35 سال تمام قلم زده و آثار ماندگاری از خود برجای گذاشت. میگفت که شیفتگی‌اش به زبان و فولکلور را مدیون مادربزرگش است و از همان نوجوانی نویسنده‌ای ترکی‌نویس بوده است. او تحصیلکرده مدرسه بوعلی سینا (مدرسه مسیونرهای فرانسوی در تبریز) بود و آثاری را نیز از زبانهای فارسی و فرانسوی به ترکی ترجمه کرد.
شاید مرگ نابهنگام یکی از فرزندان سوسن در دوره جوانی، منشا آن همه سوز و گداز شاعرانه و علاقه سوسن به نویسندگان جوان بود و امروز نسل جوانی که در سایه توجهات سوسن به مطبوعات آذربایجان معرفی شدند، قدردان او هستند.
ابراهیم رشیدی (ساوالان)
