پیرامون ترک تبار بودن عبدالقادر بیدل دهلوی اسناد فراوانی در تاریخ موجود است که پژوهشگران متعددی از ایران و افغانستان گرفته تا ازبک و هند مهر تایید برآن زده اند. و تقریبا همه متفق القول بر اینند که بیدل از ایل برلاس است که شاخه ایست از ترکان جغتایی.
ازجمله آنها میتوان به دکتر شفیعی کدکنی در کتاب شاعر آینه ها . بیدل به تصحیح خال محمد خسته و خلیل و به اهتمام حسین آهی. دکتر پاکستانی در کتاب شرح حال بیدل که توسط محمد آصف به فارسی ترجمه و در افغانستان منتشر شده اشاره نمود که درتصاویر میبینید. اما علاوه بر این شواهد معتبری مبنی بر ترکی سرایی بیدل نیز موجود است. پژوهشگر افغانی عبدالحیک شرعی جوزجانی در مقاله مفصلی تحت عنوان:”نقش شاعران و شاهان ترک تبار درتکامل زبان و شعر فارسی” بیدل را در بخش شاعران ذولسانین قرار داده و مینویسد:”ميرزا عبدالقادر بيدل که از ترکان برلاس بود، به (سال 1054 )در عظيم آباد هند تولد يافت و در عهد اورنگ زيب عالمگير نوادۀ بابر مورد اعزاز و احترام فراوان قرار گرفت. بر طبق معلوماتي که در یکي از منابع هندی خوانده ام اورنگ زيب از وی خواهش مي کند تا یک شهنامۀ تورکی بسرايد، اما بيدل به نسبت کبر سن از قبول آن معذرت ميخواهد. او بزرگترين شاعر سرزمين هند است که سبک هندی را با آثار پر محتوا و مملو از تخيلات شيرين و انديشه های عرفاني و فلسفي خود غنا بخشيده و به مدارج عالی تکامل رسانده و به لقب «ابوالمعاني» ملقب گرديده است. بيدل که زبان مادريش ترکي بود بنابه خواست زمان آثار عظيم خود را به زبان فارسي ایجاد کرد، اما گاهي به زبان ترکي نيز شعر مي سروده است. داکتر عبدالغني دانشمند هندی در کتاب ارزندۀ خود بنام «احوال و آثار ميرزا عبدالقادر بيدل» (تصویرآخر)که توسط مرحوم مير محمد آصف انصاری به دری ترجمه و در( سال 1355)هجری در کابل نشر شده مينويسد:”علاوه بر آن در ديوان کابل (در کتابخانۀ معارف) که بسال(1309)هجری قمری به خط غلام حسين کابلي کتابت شده، علاوه بر آثار منظوم و منثور فارسي(65 بيت)که به زبان ترکي از طرف بيدل انشاد گرديده شامل مي باشد که ظاهرا در مدح شاهزاده ای تیموری ست. درين جا تنها يک بيت از قصيده را ذکر ميکنم;
ای تخت تــيــمــوری اوزره نــادر
بو جمله غا حافظ اولــدی قـــادر گرفت.”
در تلاشم نسخه مذکور را یافته و با افتخار در منظر نظر علاقمندان قرار دهم انشالله
1,1K