انسان‌شناسی فیلم پوست/عمار احمدی امروز در سالن سینمای قدس اردبیل فیلم پوست را با دقت تمام و اما در خلوت کامل سالن!؟ نگاه کردم

785

انسان‌شناسی فیلم پوست/عمار احمدی
امروز در سالن سینمای قدس اردبیل فیلم پوست را با دقت تمام و اما در خلوت کامل سالن!؟ نگاه کردم.
تبریک می‌گویم به جامعه هنری استان‌های تورک زبان آذربایجان که فیلمی دقیق و عمیق هنری و اجتماعی ساخته و اکران می‌شود.
به عنوان یک انسان‌شناس فیلم پوست را به همه علاقمندان سینما و هنر و کتاب پیشنهاد می‌کنم که حتمن وقتی برای دیدن این فیلم در نظر بگیرند.
فیلم همچنان که خود کارگردانان در اول فیلم به آن اشاره می‌کنند، ریشه در افسانه‌های مردمی دارد. البته بنده اضافه می‌کنم که این فیلم علاوه به افسانه‌ها، ریشه در اسطوره‌ها و نمادهای مردم آذربایجان دارد. اول فیلم با سه سکانس عمیق شروع می‌شود. اولی آیین تعزیه و سوگواری مردم، دومی کافه‌های سنتی مردم آذربایجان با نماد اصلی آن یعنی عاشیق و ساز قوپوز، سومی تابلوی نقاشی محمد سیاه قلم. در دو مورد نخست اکثر اهالی فکر و اندیشه و تحقیق بهر‌ه‌گیری از این نمادها را توسط کارگردانان این فیلم می‌توانند به خوبی تشخیص دهند، اما مورد سوم تابلوی نقاشی محمدسیاه قلم اندکی به تحلیل و تفسیر انسان‌شناختی نیازمند است.
سیاه قلم هنرمندیست که از چین گرفته تا ترکیه و قفقاز و ایران و هرات قدیم نقاش نمادین و جادو انگارانه سرزمین‌های تورک زبان است البته با نمادها و نشانه‌های اسطوره‌ای و فرهنگی این مردمان متمدن. همچنان که برای تفسیر و تحلیل انسان‌شناختی آثار سیاه قلم که عنصر انسان و جادو از مشخصه‌های بارز آن است باید به کتاب شاخه زرین جیمز فریزر مراجعه کرد، برای تفسیر و تحلیل فیلم پوست برادران ارک هم باید به این اثر انسان‌شناسی مراجعه نمود.
باغ گردو _و ارتباط آن با موجودات فرا انسانی در اسطوره‌ها و افسانه‌های مردم آذربایجان و همچنین ورود جن به جسم و روان انسان و آیین خروج آن توسط اشخاص خاص همواره از مسئله‌های پیچیده اسطوره‌شناختی مردم این سرزمین بحساب می‌آید. از نکات عمیق و دقیق و قابل تأمل این فیلم اشاره به آیین و مذهب شامانیسم و استفاده از نمادها و موسیقی این تفکر باستانی ترکان قدیم است. هر چند به ظاهر ضدقهرمانان این فیلم نقش شامان‌ها را بازی می‌کنند، اما چون قضاوتی در میان نیست به خوبی نقش این اسطوره‌ها در فیلم دیده و شنیده می‌شود.
کارگردانان از تفکر و باور افسانه‌وار کسانی که از جادو و جن و تصوراتی که از برخودشان روایت می‌کنند و آیین‌های خاصی چون عروس‌های این موجودات فرا انسانی توانسته‌اند به خوبی و البته با زبان هنر بهرمند شوند و این از نکات بسیار دقیق و عمیق این فیلم می‌تواند باشد.
عناصر انسانی مارال، آراز، عاشیق و عناصر جادو و متافیزیک جن، شامان، شیر تعزیه و حتی آتش به خوبی نقش نمادین و تفسیری انسان‌شناختی خودشان را ایفا می‌کنند و بدون قضاوت و داوری خاص به مخاطب و بیننده مجال اندیشه را فراهم می‌کنند تا تحلیل و تفسیر خودشان را از این مسئله اجتماعی داشته باشند.
و در آخر وجود هنری و معنادار عاشیق استاد ولی عبدی به همراه ساز قوپوز و روایت‌های داستان‌گونه‌اش از ماهیت مسئله اصلی فیلم شیرینی و جذابیت خاصی به این فیلم زیبا بخشیده است…