آیین تکم گردانی که با نام های دیگری نظیر تَکه یا تکم هم در برخی کتب تاریخی مطرح است، در زبان تورکی آزربایجان به معنای (بز نر) نیز معنا می شود. در واقع تَکه محور اصلی فعالیت نمایشی آیین تکم گردانی را بر عهده دارد. تکمچی ها یا تکم گردان ها با استفاده از چوب، عروسکی به شکل بز، آن را با پارچه و زینت آلات قرمز رنگ آزین میبندند تا هم نشانه شادی رستاخیز طبیعت باشد و هم اشارهای به نماد قرمز (قیرمیزی = آل)در اساطیر ترکان داشته باشد. بعد از آن در کوی و برزن افرادی با در دست داشتن این عروسک به راه می افتند و به عنوان نوید دهندگان و مژده بخشان آمدن نوروز با اشعار مختلف تورکی و با حرکت دادن (تکم) خود، آمدن نوروز را مژده و نوید میدهند.
تکمچیها بشارت دهندگان بهار و نوروز در مناطق آذربایجانی بودهاند. اینان با حرکت دادن تکم ها یا عروسک های کوچک چوبی تزئین شده و خواندن آواز به نوروزخوانی و بهارخوانی می پرداختند. تکمگردانهای مناطق آذربایجان در آستانه عید نوروز باستانی، با «تَکه» یا «تکم»با نمایی از بز و اشعار فولکلور شیرینش که نوید آمدن سال نو هست به استقبال بهار طبیعت و سال نو می روند.
عسگر عمی(عسگرایمانی آللی) یکی از تکمچی های قدیمی منطقه آزربایجان هست که از گذشته گان این تاریخ و فرهنگ فولکلور آزربایجان تا به امروز در سینه خود جای داده و به گوش نسل های امروزی رسانده است.
عسگر عمی که الان ۸۰ساله هست و بیش از۵۵ سال است به تکم گردانی و تکمچی معروف است، در شهر جدید آللی متولد شده و بیشتر در مناطق خیاو (مشکین شهر) تا به دشت موغان تکم گردانی کرده و میکند و در کل مناطق آزربایجان شهره عام و خاص است.
انشاالله که عمری طولانی و سعادتمند داشته باشد.
نا گفته نماند دوست عزیزمان استاد (عمار احمدی آللی) کتابی در مورد آیین تکم چی از انشتارات ساوالان ایگیدلری به رشته تحریر در آورده است خواندن آن جهت تکمیل اطلاعات درمورد تکمچی خالی از لطف نیست میراث خود را تا هستند قدر بدانیم.
میثم بابائی (تونقال)