کشور ایران مانند بسیاری از ممالک جهان، متشکل از اقوام مختلف میباشد. این کشور در حدود ۸۰ میلیون نفوس دارد. بیش از ۴۰ میلیون نفر آنرا اقوام مختلف ترک تشکیل می دهد از جمله حقیقت حدود ۳۵ میلیون ترکان آذربایجانی و بیش از دو میلیون ترکمن و بیش از ه/۲ میلیون قشقایی و بقیه را ترکان خراسانی و غیره تشکیل می دهد. پس کشور ایران، نه فقط سرزمین فارسی زبان،بلکه سرزمین ملتهای مختلف از ترک و فارس و عرب و غیره میباشد.
دو دیدگاه در مورد تعریف ترکان وجود دارد اما نظر به دست آوردهای جدید، باستانشناسان نظریه دوم را به حقیقت مبدل مینمایند :
نظریه اول: سرزمین اصلی ترکان، آسیای مرکزی، مناطق میان کوههای اورال آلتایی بوده است. اولین مهاجرت ترکان به مناطق غرب کشور و آذربایجان در قرن هفتم قبل از میلاد همراه با اقوام ترکی اسکیتها و ساکها صورت گرفته است. مهاجرتهای بعدی در قرنهای چهارم و پنجم میلادی با آمدن آنها اتفاق افتاده است. ترکان قدیم بلغار و خزر و ترکان دیگر و سایبریها که بعضی ها به اروپای شرقی مهاجرت کرده و به آذربایجان هم آمده و در آنجا سکونت نمودهاند. در زمان انوشیروان که از طرف مادر دختر یک شاهزاده از هونهای هفتال بوده عدهای از قبایل اوغوز در آذربایجان ساکن شدهاند در قرن هفتم میلادی عدهای از قبایل اوغوز ابتدا به خراسان و از آنجا به آذربایجان کوچ کرده اند. البته این نظریه حقایق زیادی هم دربردارد.
نظریه دوم: بر اساس این نظریه، ترکان در ایران، تعریف ۷ هزار ساله دارند. زبان ترکی از نظر زبانشناسی ادامه زبانهای مادی باستان، توروکی ها، ماننا، ایلامی و سومری است. زبانهای ایلامی و سومری نیز همچون زبان ترکی التصاقی است. بین زبانهای ترکی و ایلامی و سومری، اشتراکات لغوی زیادی وجود دارد. در تمدن ایلام در جنوب غرب ایران که با تهاجم هخامنشیان برچیده شد از متمدن ترین تمدن های ایران از سه هزار سال قبل از میلاد بوده است. حکومت هخامنشیان نیز بر ویرانه های این تمدن بنیان گذاشته شده است. هخامنشیان ابتدا خط و نوشته از خود نداشته اند و از خط و زبان ایلامیها استفاده میکرده اند. سومریها نیز از ۵ هزار سال قبل از میلاد تا دو هزار سال قبل از میلاد که توسط آشوریها و بابلیها منقرض شدند شاید اولین تمدن دنیا را در بین النهرین و در عراق فعلی تاسیس کرده بودند. سومریها اولین بنیانگزار خط و قانون محسوب میشوند. بر اساس این نظریه،ریشه ترکان ایران را می توان در عبور از منطقه آذربایجان، سکونت اجتماعی در این منطقه و دیگر مناطق ایران حساب کرد. برخی از تعریف نویسان، سومریان را نه مهاجر بلکه بومیان اصلی بین النهرین میدانند و عقیده دارند که بعدها به آسیای مرکزی پخش شده اند. سومریان که امروزه بانیان تمدن بشری شناخته می شوند زبانشان خیلی نزدیک به ترکی امروزی است که بعد از مهاجرت از آسیای مرکزی و سکونت چند صد ساله در آذربایجان، به بین النهرین کوچ کرده اند. چون تمدن سومریان رابطه و خویشاوندی تنگاتنگی با تمدن ترکان دارد و سومریها شاخهای از اقوام آسیایی اورال آلتایی بودهاند که در حدود شش هزار سال قبل از میلاد همراه قوم و خویشاوندان خود مانند ایلامی و سایر ترکان، از آسیای مرکزی کوچ کرده اند و دولتهای مقتدری در ایران، آناتولی و بین النهرین ایجاد کرده اند. آثار باقی مانده از اقوام نامبرده نشانگر آنست که همه آن تمدنها، منشا مشترک داشته اند و حوزه تمدن مشترک را تشکیل می دادهاند و دارای ریشه نژادی و زبانی و فرهنگی مشترک بوده اند. پس نوشته های مغرضانه بعضی نویسندگان دستوری را که ترکان برای اولین بار با اوغوزها و غزنویان و یا مغولان و یا تیموریان به این مناطق آمده اند کاملا رد میکند.
حقیقت حضور تورکان در ایران/نگارش و تدوین: منصور جدی