در دهه ۱۹۹۰ طوفان‌های گرد و غبار ناشی از خشک شدن #دریاچه_آون کالیفرنیا باعث اپیدمی بیماری تب دره در آمریکا شد. بیماری‌ای که عامل آن یک نوع قارچ بود و هنوز هم هر سال بین ۵۰ هزار تا ۱۰۰هزار نفر دچار آن می‌شوند و ده‌ها میلیون دلار هزینه درمانی را به سیستم سلامت کشورشان تحمیل می‌کنند. به جز این صدها نفر آلرژی، آسم، عفونت‌های سینوسی، برونشیت، عفونت گوش و گلو، #سرطان_ریه و بیماری‌های قلبی و عروقی را هم به خاطر طوفان‌های ناشی از خشکی این دریاچه تجربه کردند.
این تجربه یک بار دیگر با خشکی #دریاچه_آرال تکرار شد و این بار مردم آسیای میانه در فاصله سال‌های ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۰ طوفان‌های گرد و غباری را تجربه کردند که ناشی از تحلیل رفتن و سرانجام خشکی کامل دریاچه آرال بود. این دریاچه که روزگاری در میان چهار دریاچه بزرگ دنیا قرار داشت، با سیاست‌های آبی شوروی در دهه ۱۹۶۰ رو به خشکی گذاشت و در سال ۲۰۰۴ تنها یک چهارم از مساحت آن باقی مانده بود. مساحتی که رفته رفته کوچکتر شد تا در سال ۲۰۰۷ تقریبا چیزی از آن باقی نماند.
ساکنان ازبکستان و قزاقستان اما از همان زمان طوفان‌های شن و ماسه‌ای را شاهد بودند که باعث کم خونی، آسم، سل، ورم مفاصل، اختلالات غدد درون ریز، بیماری‌های چشمی، #سرطان_حلق و حنجره، #سرطان‌های_گوارشی، هپاتیت، تب مالت حصبه و… می‌شد. در این میان ناقصالخلقهزایی و مرگ و میر نوزادان، تولد کودکانی با عقبماندگیهای ذهنی یا بلوغ زودرس ماندگارترین میراثی بود که مرگ دریاچه آرال برای بازمانده‌ها گذاشت. و امروز هم گزارش‌های وزارت بهداشت این کشورها نشان می‌دهد که حدود ۷۰% از زنان ساکن در این منطقه از بیماری کم خونی رنج میبرند.
و اکنون نیز #دریاچه_اورمیه دست کمی از این دریاچه‌ها ندارد و ادامه‌ی روند خشکی آن می‌تواند به طوفان‌های غبار و نمک و فراگیر شدن بیماری‌های مختلف منجر گردد. ریزگردهای ناشی از طوفان‌های نمکی، حاوی ترکیبات کلسیم، آهن، آلومنیم و منیزیم هستند و این یعنی کلسیم موجود در محیط ریسک ابتلا به سنگ کلیه، گرفتگی مجاری کلیه و رگ‌های خونی را بالا می‌برد.
آهن موجود در این ریزگردها هم ممکن است منجر به ورم ملتحمه و آماس شبکیه چشم شود و جذب آن از طریق تنفس طولانی مدت التهاب ریه را در پی دارد. تنفس منیزیم موجود در ریزگردها، باعث افسردگی و گیجی و ضعف عمومی می‌شود اما درباره آلومینیوم وضع از این هم بدتر است و حتی با تنفس کوتاه مدت ذرات حاوی آلومینیوم، سرفه تحریک شش‌ها و صدمه به دستگاه تنفسی انتظارتان را می‌کشد.
خطرناک‌ترین بیماری‌های ناشی از خشکی دریاچه اورمیهاگرچه خشکی دریاچه ارومیه طیف گسترده‌ای از بیماری‌ها یا اختلالات را موجب می‌شود اما مهم‌ترین و شایع‌ترین این اختلالات متوجه ریه‌ها، مری و سیستم عصبی و دستگاه‌های داخلی خواهد شد. علاوه بر این پیش‌بینی می‌شود طوفان‌های نمکی دریاچه اورمیه با مقادیر قابل توجهی از سموم آفت‌کش‌ها، کودهای شیمیایی و مواد صنعتی راه یافته به حوضه دریاچه همراه باشد که همین بیماری‌زایی این طوفان‌ها را شدت می‌دهد. با تمام این‌ها خطرناک‌ترین و شایع‌ترین بیماری‌های ناشی از طوفان‌های نمکی دریاچه ارومیه #تخریب_بافت‌های_ریوی می‌باشد. با ورود غبارات نمکی- سیلیسی، ابتلا به بیماری‌های آسم و برونشیت تقریبا قطعی است و این منجر به تخریب بافت ریه‌ها و مشکلات درمان نشدنی دستگاه تنفسی می‌شود.
