صندوق ده میلیارد دلاری، حاصل سفر ولیعهد ابوظبی به ترکیه
ترکیه و امارات متحده عربی روز چهارشنبه در پی مذاکراتی بین رجب طیب اردوغان، رئیسجمهوری ترکیه، و امیر شیخ محمد بن زاید آل نهیان، ولیعهد ابوظبی، توافقهای چشمگیری در زمینه سرمایهگذاری در عرصههای فناوری، بنادر، و انرژی امضا کردند.
این مذاکرات طی سفر شیخ محمد به آنکارا صورت گرفت که اولین بازدید اینچنینی در ۹ سال گذشته بود. ترکیه و امارات در سالهای اخیر رقیب و مخالف یکدیگر بودهاند و در مناقشهها و جنگهای داخلی گوناگون، بهخصوص در لیبی، در دو طرف متضاد قرار داشتهاند. ترکیه در ضمن متحد نزدیک قطر در جریان دعوای آن با برخی از دیگر کشورهای عرب حاشیه خلیج، از جمله امارات بود. حالا در حالی که ترکیه با بحران اقتصادی و ارزی روبهرو است، شاهد بهبود روابط آن با امارات هستیم.
شرکت هولدینگ توسعه ابوظبی با «صندوق ثروت ترکیه»، «دفتر سرمایهگذاری نهاد ریاستجمهوری ترکیه»، و چند شرکت دیگر ترکیهای توافقهایی امضا کرده است. به این ترتیب، فصل جدیدی در روابط دو کشوری باز میشود که در سالهای پس از انقلاب عرب در سال ۲۰۱۱، بر سر رهبری جهان عرب رقابت کردهاند. اختلافهای این دو در حیاطخلوتهای هر دو نیز جریان داشته است: از خلیج تا شرق دریای مدیترانه. ولی آنکارا از سال گذشته کوشید با تغییر سیاستهای خود، روابط بهتری با کشورهای منطقه برقرار کند. پیش از این، شاهد بهبود روابط ترکیه با مصر نیز بودهایم.
شیخ محمد در پی دیدار با اردوغان گفت که مذاکرات دو طرف «نتیجهبخش» بوده است. او در توییتر نوشت: «من از جستوجوی فرصتهای جدید برای همکاری در جهت منافع دو ملت و پیشرفت هدفهای دوجانبه در زمینه توسعه استقبال میکنم.»
طبق یکی از توافقهایی که شرکت هولدینگ ابوظبی امضا کرده است، این هولدینگ در شرکتهای فناوری و در برپایی صندوقی با گرایش فناوری سرمایهگذاری خواهد کرد. شرکت بنادر ابوظبی نیز توافقی در زمینه بنادر و همکاری لجستیکی امضا کرده است.
به گفته یکی از مقامهای ترکیه در گفتوگو با رسانهها، شرکت هولدینگ ابوظبی در ضمن سه قرارداد مهم دیگر با شرکتهای ترکیهای امضا کرد: با شرکت «کیلان» در زمینه انرژی و زیرساخت، با «گروه سیسیان» در زمینه همکاری در بخش سلامت، و با «دفتر سرمایهگذاری نهاد ریاستجمهوری» در زمینه انرژیهای تجدیدپذیر. بورس استانبول نیز توافقی با بورس ابوظبی امضا کرد.
به گزارش خبرگزاری دولتی امارات، این کشور در ضمن اعلام کرد که صندوقی ۱۰ میلیارد دلاری برای پشتیبانی از سرمایهگذاریهای عموما راهبردی در ترکیه، از جمله در عرصههای سلامت و انرژی، برپا کرده است.
یکی از مقامهای ترکیه که در جریان تدارکات دیدار روز چهارشنبه قرار داشت، به خبرگزاری رویترز گفت که امارات قرار است میلیاردها دلار در ترکیه سرمایهگذاری کند. این مقام افزود: «مشکلاتی که با امارات داشتیم اکنون به گذشته تعلق دارند. داریم وارد دورهای میشویم که کاملا بر بنیان همکاری و منافع دوطرفه است.»
روزنامه «صباح» ترکیه که به دولت اردوغان نزدیک است نیز به نقل از یکی از مقامهای آن کشور گفت که سفر شیخ محمد به معنای «آغاز دورهای» جدید است.
بانکهای مرکزی ترکیه و امارات نیز روز چهارشنبه توافقی در زمینه همکاری امضا کردند. پیش از این، رویترز به نقل از دو منبع، از احتمال انجام توافقی بر سر مبادله ارز خبر داده بود. موضوع نرخ بهره در ترکیه موضوعی جنجالی است. در بحبوحه تورم شدید و کاهش ارزش پول آن کشور، آقای اردوغان با نظری مغایر با نظر غالب اقتصادی جهان، همچنان خواهان کاهش نرخ بهره است چون بهره را غیراسلامی و رباخواری میداند. بانک مرکزی ترکیه پیش از این نیز سابقه توافق بر سر مبادله ارز با سایر کشورها را داشته است. ارزش لیر ترکیه در سال جاری میلادی ۴۵ درصد سقوط کرده است. این کشور توافقهایی بر سر مبادله ارز با چین به ارزش ۶ میلیارد دلار، با قطر به ارزش ۱۵ میلیارد دلار، و با کره جنوبی به ارزش ۲ میلیارد دلار امضا کرده است؛ یعنی در مجموع ۲۳ میلیارد دلار.
اولین نتیجه مثبت سفر شیخ محمد این بود که لیره در حدود ۵ درصد افزایش قیمت پیدا کرد تا بهای هر دلار به حدود ۱۲ لیر برسد. این واحد پولی در طول یک روز پیش از آن، ۱۵ درصد سقوط کرده بود.
آنکارا در ماه سپتامبر خبر از مذاکرهاش با امارات بر سر سرمایهگذاری در بخش انرژی و به طور مشخص در زمینه تولید برق داد. صندوقهای اماراتی سرمایهگذاریهای چشمگیری در بعضی از شرکتهای ترکیه، مثل شرکت فروش اینترنتی «گِتیر» و نرمافزار خرید اینترنتی «ترندیول» کردهاند و امارات گفته است که قصد دارد روابط تجاری با ترکیه را نیز گسترش دهد. حضور سرمایههای مالی گسترده امارات بهروشنی به نفع ترکیه است. از سوی دیگر، دستاوردهای چشمگیر برخی از صنایع ترکیه، مثل صنعت دفاع، بدون شک برای اماراتیها جذاب است.
به گزارش «تیآرتی خبر»، مولود چاوش اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه، در اواسط ماه آینده میلادی به امارات میرود. پیش از دیدار شیخ محمد در ماه اوت (مرداد)، شاهد سفر طنحون بن زاید، برادر او و مشاور امنیت ملی امارات، به آنکارا بودیم. سپس تماسی تلفنی بین اردوغان و ولیعهد ابوظبی برقرار شد که قویترین چهره سیاسی آن کشور دانسته میشود. و بالاخره این هفته شاهد سفر مقام اماراتی و امضای توافقهای مهم اقتصادی بودیم. وزیران تجارت خارجی ترکیه نیز روز سهشنبه از ابوظبی و دوبی دیدن کرده بودند.
ترکیه علاوه بر بهبود روابطش با امارات، کوشیده است که روابط خود با عربستان سعودی و مصر را نیز بهبود بخشد، اما تا کنون نشانههایی همچون سفرهای عالیرتبه بین آنکارا، ریاض، و قاهره ندیدهایم. حالا باید دید که آیا بهبود روابط اقتصادی ترکیه با امارات باعث تغییر مواضع آنها در مناقشههایی همچون جنگ داخلی لیبی و نزاع بر سر استخراج گاز در منطقه شرقی دریای مدیترانه هم میشود یا نه. اردوغان با کاهش چشمگیر محبوبیت خود در کشور روبهرو است و میکوشد در آستانه انتخابات ریاستجمهوری ۲۰۲۳ اوضاع را بهبود بخشد.
رسانههای نزدیک به آنکارا کوشیدهاند روایت خاص خود از روند بهبود روابط را ارائه دهند. روزنامه صباح در گزارش خود نوشت: «سفر امیر ابوظبی به ترکیه بخشی از تلاش وسیعتر امارات برای تغییر جهت سیاست خارجی خود در پی تلاش ناموفق آن برای به انزوا کشیده قطر در سال ۲۰۱۷ دانسته میشود.»
این روزنامه در ضمن به «سیاست خارجی تهاجمی» ابوظبی و مشارکت آن در ائتلاف تحت رهبری عربستان سعودی در جنگ داخلی یمن اشاره کرد، و مدعی شد که این کشور «در سوریه از حکومت بشار اسد در تهاجم به دموکراسی و حقوق مدنی پشتیبانی کرده است.»
