سه سال پیش در چنین روزی ۲۵ دی ماه ۱۳۹۷ عباس لسانی فعال سیاسی سرشناس آذربایجانی که جهت واخواهی از حکم یک پروندهای در شعبه ۲ انقلاب تبریز حاضر شده بود دستگیر شد.
در پیگیری خانواده و دوستان نزدیکش معلوم شد این مسئله مرتبط با قرار دیدار فعالین مدنی شهرستان تبریز با آقای لسانی می باشد. نیروهای امنیتی با همکاری مقامات قضایی قبل از خروج از دادگاه این فعال مدنی را ربوده و به بازداشتگاه اداره اطلاعات اردبیل منتقل میکنند.
این اقدام موجی از اعتراضات لایههای مختلف جامعه آذربایجانی را بدنبال میآورد. هزاران هوادار تراختور آذربایجان در بازیهای مختلف، آزادی او را فریاد میکِشند، در شبکههای مجازی کمپینی شکل میگیرد که در آن مردم با انتشار ویدیوهای ۳۰ ثانیهای از خودشان، خواستار آزادی وی میشوند، دهها هزار شبنامه اعتراضی در شهرهای مختلف آذربایجان و تهران نسبت به این مسئله منتشر میشود، نامههای سرگشاده و کمپین جمعآوری امضاء با اسامی مشخص به نهادهای قضایی و حقوق بشری ارسال و تجمعات اعتراضی مقابل نهادهای حقوق بشری در شهرهای اروپا شکل میگیرد.
آقای یوسف عزیزی بنیطرف فعال سیاسی مطرح عرب در واکنش به این اقدام که همراه با اعتصاب غذای آقای لسانی همراه بوده در پیامی ویدیویی عباس لسانی را دژ مستحکم و تسخیرناپذیر مطالبات حقوق اتنیکها در ایران معرفی کرده و ضمن تقاضای پایان اعتصاب غذا سلامتی وی را آرزومند میشود.
عمار ملکی فعال مدنی شناخته شده ایرانی و از اساتید دانشگاههای هلند نیز عباس لسانی را به عنوان پیشگام نافرمانی مدنی در ایران معرفی و همه دمکراسیخواهان ایرانی را جهت حمایت از وی فرا می خواند
علاوه بر فعالین شناخته شده ایرانی برخی از سیاستمداران کشورهای تورک نیز با صدور بیانیه های مختلف خواستار آزادی این فعال سرشناس آذربایجانی میشوند ازجمله علی کریملی حقوقدان و رییس جبهه خلق جمهوری آذربایجان و قدرت حسن قولیئو نماینده مجلس در آذربایجان با انتشار نامه های جداگانه خواستار آزادی عباس لسانی میگردند.
در همین راستا و همزمان با حضور حسن روحانی در ۷۴مین مجمع عمومی سازمان ملل، آنتونیو گوترش دبیر کل سازمان ملل ضمن ارائه گزارش نقض حقوق بشر در ایران عنوان نمود: ” یکی از بازداشت شدگان آقای عباس لسانی فعال سرشناس آذربایجانی می باشد که در ماه مارس بازداشت و از دسامبر ۲۰۱۸ زندانی است.”
حجم اعتراضات بحدی فراگیر میشود که دادستانی استان اردبیل به ریاست قاضی عتباتی در توجیه این بازداشت و آدم ربایی،۳ اتهام سنگین را متوجه وی می نماید. اتهاماتی که در شعبه یک دادگاه انقلاب با دفاع عباس لسانی و وکیلش ( محمدرضا فقیهی) نقض ولی در کمال تعجب با طرح اتهام جدید ” تشکیل و اداره جمعیتی غیرقانونی”در برگه حکم و بدون تفهیم اتهام به هشت سال حبس تعزیری و دو سال تبعید به شهر یزد محکوم می شود.
حکمی که موج دیگری از اعتراضات فعالین حقوق بشر و لایههای مختلف جامعه آذربایجانی را بهمراه می آورد.
پیش بینی میشد دادگاه تجدید نظر نسبت به حکم صادره واکنش نشان دهد که در رویدادی غیرمنتظره قاضی عتباتی (صادر کننده کیفرخواست) طی حکمی انتسابی به ریاست کل دادگستری و ریاست شعبه یک دادگاه تجدید نظر برگزیده می شود.
دادگاهی که همچو روال قبلی آقای لسانی در دادگاه با ارائه دفاعیات به زبان تورکی عنوان میکند این دادگاهها فرمایشی بوده و احکام آن نیز سفارشی صادر می شود.
با ابلاغ حکم تجدید نظر در نهم مهرماه امسال معلوم میشود که آقای لسانی نظرشان نسبت به روند دادرسی درست بوده و حکم این زندانی سیاسی مطرح تورک به ۱۵سال افزایش پیدا میکند.
فعالین شبکههای اجتماعی در واکنش به این حکم طی هشتکی با نام ” دادگاه_تشدید _نظر” سلامت
نظام قضایی ایران را به چالش کشیده و مورد انتقاد شدید قرار دادهاند.
همچنین در اقدامی نادر دیگر محمد رضا فقیهی وکیل پرونده عباس لسانی و دبیر کمیته حقوقی و عضو هیات مدیره اولین انجمن دفاع از حقوق زندانیان در ایران به دادسرای عمومی و انقلاب اردبیل فراخوانده و پس از تفهیم اتهام توسط آقای نونهال معاونت دادستانی اردبیل بازداشت و پس از چهار روز با تودیع قرار وثیقه ۵۰ میلیون تومانی موقتا آزاد میگردد در واکنش به این امر آقای عمالدین باقی بنیانگذار و رئیس کمیته حقوق زندانیان با نگارش متنی در روزنامه شرق ضمن محکوم کردن بازداشت آقای فقیهی، پرونده عباس لسانی را از عجایب قضایی و امنیتی عنوان مینماید.
عباس لسانی فعال شناخته شده و زندانی مطرح آذربایجانی است که نزدیک به سه دهه در راستای حقوق آذربایجانیها و تورکها در ایران مبارزه مستمر داشته و همواره مورد بازداشت ، شکنجه و زندانهای طویل مدت شده است.
عدم تمکین به حکم شلاق به جهت غیرانسانی بودن این مدل احکام ، اعتصاب غذاهای طولانی مدت و تسلیم کردن دستگاه قضا در برابر خواستههای قانونیاش، دفاعیات و ارائه لایحه به زبان تورکی و درخواست مترجم در حضور قاضی فارسیزبان به جهت تاکید به حق استفاده و بهره مندی زبان مادری تورکها در ایران ، دعوت به تجمعات فرهنگی و تاثیرگذاری مستقیم در شکلگیری این تجمعات ، رهبری تظاهرات خیابانی و تاکید به حق اعتراض و قیام آذربایجانیها درسخنرانیهای مختلف ، عدم تندهی به پاسخنویسی برگهها و سئوالات بازجویان در زمان بازداشت ، زیر سئوال بردن استقلال دستگاه قضا ، انتقاد مکتوب-سرگشاده و بیاعتبار دانستن فراکسیون امنیت ملی مجلس ، به رسمیت شناختن همه نحلههای فکری در آذربایجان ، اعتقاد و عزم جدی درمسیر مبارزه تا آخرین لحظه زندگی، باعث شده دشمنان آزادی و برابریخواهی در ایران تصمیم و رای بر احکام سنگین زندان و تبعید وی را دهند.
نیروهای امنیتی همچنین در قالب فشارهای اقتصادی و طی سلسله تصمیمات غیر قانونی مانع از کسب و کار فرزند ایشان در بازار اتحایهی طلا و جواهرات اردبیل شده و مغازه تعمیرات طلای وی را پلمپ می کنند. مغازه خود آقای لسانی نیز که پس از زندانی شدنش اجاره داده شده بوده ، با مراجعات پیدرپی و مزاحمتهای زیاد موجبات امنیتی شدن محیط آن شده است.
این در حالیست که همین نهادهای امنیتی بارها تلاش کردهاند با انواع سندسازیها تامین اقتصاد این خانواده را به دیگر کشورها مرتبط سازند.
روز ۱۷ شهریور ۱۴۰۰ ، آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل متحد، گزارش این سازمان در خصوص وضعیت حقوق بشر ایران برای ارائه به ۷۶-مین مجمع عمومی سازمان ملل متحد را منتشر کرده بود و جمعیت حقوق بشر ” ارک ” که به تازگی از طرف بخش اقتصادی واجتماعی سازمان ملل متحد بعنوان مشاور پذیرفته شده و دارای استاتوی مشورتی(اکوسوک) گردیده در صحفه اطلاع رسانی شان در خصوص این گزارش اطلاع داده بودند : “…در قسمتی از آخرین گزارش، آقای گوترش تائید حکم ۱۵ سال حبس توسط دیوان عالی کشور ایران علیه عباس لسانی به اتهام اقدام علیه امنیت ملی، بعلت دفاع وی از حق ترکها در تحصیل به زبان مادری و اعتراض به سیاست دولت را قید نموده است…”.
همچنین نهاد حقوق بشری «اهراز» اطلاع داده بود طی گزارش جاوید رحمان گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور ایران از وضعیت عباس لسانی فعال سیاسی محبوس در زندان اردبیل ابراز نگرانی کرده بود
در گزارش منتشر شده آقای رحمان آمده بود: “حبس افراد از اقلیت های قومی(ملی) و مذهبی صرفا به خاطر ابراز عقیده یک نگرانی مداوم است. در ژوئیه سال ۲۰۲۰، دیوان عالی کشور درخواست اعاده دادرسی از مجازات ۱۵ سال زندان علیه عباس لسانی را به اتهامات امنیت ملی رد کرد.”
آقای لسانی مدتهاست در زندان اردبیل با مشکل دیسک کمر و فشارخون بالا روبرو می باشند و مداخلههای ارگانهای امنیتی در پرونده او باعث سهل انگاری مسئولین زندان در قبال سلامت جسمانی وی شده است
در روز های اخیر خانواده آقای لسانی به نزدیکانشان خبر داده اند که در پی مراجعه به دادگستری اردبیل جهت پیگیری وضعیت پزشکی این فعال سرشناس آذربایجانی و زمان اعزام ایشان به پزشکی قانونی اطلاع یافته اند که پرونده آقای لسانی پس از درخواست مسئولین قوه قضاییه و بررسی سه تن از قضات دادگاه تجدیدنظر استان اردبیل جهت رسیدگی بیشتر به تهران ارسال شده است.
