محمود افشار یزدی: باید زبان تورکی را به دست خود تورک‌ها نابود کرد!
محمود افشار یزدی، از تورک ستیزان معروف عصر رضاشاه و بنیان‌گذار اندیشه پان‌ایرانیسم، در مطلبی تحت عنوان یگانگي ايرانيان و زبان فارسی که سال ۱۳۷۷ در مجله آينده به چاپ رسید در خصوص ضرورت نابودی زبان تورکی در ایران نوشت:
«اگر مردم آذربايجان توانستند روزنامه های تورکی را به آسانی بخوانند و به تورکی چيز بنويسند و شعر بگويند، ديگر چه نيازی به فارسی خواهند داشت؟ … می خواهم آموزش فارسی را اجباری و مجانی و عمومی نمايند و وسائل اين كار را فراهم آورند … برای من ترديدی نيست كه بی هيچ زحمت و دردسری براي هيچ كس و مخالفتی از هيچ كجا، به مقصود خواهيم رسيد، بی آنكه آذربايجانی ها احساس كرده باشند، بعد از پنجاه سال، به زبان فارسی … صحبت خواهند كرد … بايد حتما اين كار به دست خود آذربايجانی ها صورت گيرد…
مطلب از دو حال خارج نيست: يا آذربايجانی، ايرانی هست، يا نيست. اگر هست، تورک نمی تواند باشد (!)… آذربايجانيان بـايد خودشـان پيشقـدم شده و زبان ملی خود (!؟) را رواج دهند تا كم كم تورکی كه خارجی است (!)، برود.»
افشار یزدی، زبان تورکی را خنجری زهرآگین می‌داند که در قلب کشور ما فرو رفته و سایه هولناک خود را نه تنها در آذربایجان و زنجان، که در قزوین و همدان و سیاه‌چادرهای ایلات قشقایی نیز افکنده و دهان خود را برای بلعیدن باز کرده است.
او گفته که مردم یک ملت می‌بایست با یکدیگر یگانگی داشته باشند و از ادبیات و لباس و اخلاق و عادات مشتورک استفاده کنند. در ادامه نیز اضافه کرده که این تفاوت‌ها باید «به هر قیمتی که باشد» رفع شود. نامبرده در پاسخ این اعتراض که کشورهای سوئیس و بلژیک نیز کشورهای چند زبانه اما توأم با تفاهم هستند، پاسخ داده که در آنجاها نیز تعدد زبان نقص بزرگ ملیت آنهاست و خطرهایی در بر دارد.
آقای افشار یزدی ادامه می‌دهد که ضروری است فرهنگ و زبان فارسی «بطور اجباری» در تمامی شهرها و دهات و ایلات تورک رایج شود و ملت از حیث زبان و لباس و دیگر جهات یک‌شکل شود و همگان را به تمام معنا «ایرانی»(فارس) کرد.
افشار یزدی حتی اعتراض دارد که دو نفر آذربایجانی چرا در تهران به زبان تورکی با یکدیگر صحبت می‌کنند.