مفهوم لغوی و اسطوره‌وی و تسمیه شناسی شهر کورائیم و قصبه خَرائیم

شهر کورائیم koreyim مرکز بخش یورتچی شهرستان نیر استان اردبیل است. در جنوب غربی اردبیل واقع شده. اسم کورائیم در فرهنگ جغرافیایی دکترپناهیان گورائیم ذکر گردیده است پیشاپیش باید بگوییم که وقتی باخط عربی واژه(کور) را مینویسیم آنرا بچهار صورت میتوان خواندķor- kur-kör- kür) که به ترتیب چهار معنای متفاوت از هم دارد: ۱- نابینا، اخگر آتش ۲- ساختن ۳- کم نور و تاریک ۴- زلال و پاکیزه. به همان خاطر تشخیص تلفظ صحیح کلمه فوق با حروف عربی مشکل ایجاد می کند.
واژه کورائیمkoreyim در لغت به معنای
(عُلمای مقدّس و انسانهای تعلیم یافته مقدس) است. کور علاوه بر معنای لغوی آن، اسم طایفه هم هست.
خَرائیم koreyim روستای همسایه کورائیم که به معنای(علمای بزرگ و انسانهای تعلیم یافته بزرگ) است. آنچه مشخص است این دو آبادی بخش یورتچی که تقریبا در نزدیکی هم قرار دارند مفهوم اسامی آنها هم به همدیگر خیلی نزدیک بوده و از وجه تسمیه شبیه هم تشکیل یافته اند.
در خصوص منسوبیت کورائیم و یا خرائیم با کارائیم به یقین نمی توان اطمینان یافت. اما، هم از لحاظ لغوی و هم از لحاظ تاریخی و جغرافیایی و فرهنگی تناسب فراوانی باهم دارند و توضیح مختصر آن لازم است: ترکی کارائیم جزء گروه قپچاقی محسوب میشود. گروه هایی از این مردم در روسیه زندگی می کنند. کارائیم ها پیرو طریقت کارای خزرها بوده‌اند و نامشان از آن گرفته شده است. تعداد زیادی از آنها در کشورهای شوروی سابق، لهستان، لیتوانی، اوکراین و شهرهای مسکو، لنین گراد و رستوف و کریمه پراکنده‌اند.
از لحاظ لغوی کورkor سرزمین مردگان(جهان زیرین) در نزد سومرهاست. مردم آذربایجان کورkor را به شکل گوور goor و در معنی قبر و مدفن بکار می برند. چنانکه دکترپناهیان کورائیم را به شکل گورائیم آورده است. گوور به شکل گور بمعنی قبر در زبان فارسی داخل گردیده است.
کورkor به معانی: تخم. نطفه. تپه. بلندی. قلعه سومری. سرزمین کوهستانی سومری. دنیای زیرزمین. نگهبان سومری. گندم خرمن شده قبل از جداکردن کاه بکار برده شده است
کورkür به معانی: آب پاکیزه. نطفه. تخم. سرزمین کوهستانی. نگهبانی. نگهبانی زیرزمینی. تپه. کوه. دلیر. قلعه. جهان زیرین. گندم خرمن شده قبل از جداکردن کاه. آب کُر(کورkür) معنی می‌دهد. همچنین صفت پاکیزگی کورkür قبل از کلمه‌ کورون سومریان، به معنای زیبا و خوب معلوم می گردد.
کورkor در تمدن سومر: کور یا کُر: کوه و بلندی، کاربرد این واژه در تمدن های قدیم بویژه در تمدن سومر، از اهمیت بسزایی برخوردار است. اَشکور(اش کور) نام یکی از خدایان سومری است. علاوه بر آن(کور گورا) نیز، نام یکی از دیوهای این مردمان بوده است. کورkor در زبان سومری به معنای کوه هم بوده و احتمالا در زبان اورارتویی و ماننایی نیز کوه را کور kor یا کولkol گفته اند. کور kor در زبان سومری به معنای سرزمین دشمنان مادری، وادی نادانسته ها نیز بکار رفته است. شهبانوی جهان زیرین در کورkor سرزمین خشکی و تاریکی زندگی میکند.

سومرها اعتقاد داشتند روح که از بدن جدا می شود به جهان زیرین به نام کورkor منتقل می شود که به احتمال زیاد لغت کورگان نیز از همان ریشه و اعتقاد، اقتباس گردیده است و یا اینکه سومریان آنرا از منتقدین به رسوم کورگان korgan به عاریت گرفته اند. کورگان به تپه ای باستانی و مصنوعی گفته میشود که در پایین ترین سطح آن فرمانروایان و رهبران قوم را دفن کرده و جسد نگهبان مخصوص او را در روی آن مدفون می نمودند که دارای گنجینه های فراوانی بوده است. در رابطه با قصبه خرائیم این را هم باید افزود که واژه اول آن بدون شک کَر و کار بوده در نتیجه تکرار در افواه اهالی، اسم روستا بصورت خرائیم مصطلح گردیده است. کَر و کار رودی که روی خاک جاری است و نیز آب برفِ جاری معنی میدهد. چنانکه کَرگَه کار دسته جمعی در مزارع (که البته کار در مزرعه بدون آب جاری امکان ندارد) معنی می‌دهد.
در بخش مهرانرود شهرستان بستان آباد روستایی به اسم کُرkür وجود دارد. آبش از چشمه ای تامین می شود. اسم قدیمی رود کارون در خوزستان، یعنی تا عصر پهلوی اول، کورَن küran (رود پاکیزه جاری)بوده است. همچنین کورkür به معنای پهلوان و قوی بکار برده شده و کوج küc به معنای پهلوان قوی است. لازم به ذکر است که ک ترکی ملایمتر از ک فارسی تلفظ میگردد.

منصورجدی