هفت سین رسمی ترکانه نیست،قورولتای چیست؟و پسوند«جان» در برخی روستاها
هفت سین رسمی ترکانه نیست
«هفت سین» رسمی کهن است که اکنون مرحلة سوم خود را می گذراند. اجزاء این سفره در هر سه مرحله تغییر یافته اند و این نشان می دهد آنچه پدیدآورندگان این رسم اهمیت می دادند تعداد اجزاء و نه کیفیت آن بوده است. این رسم ربطی به ترکان ندارد چرا که عدد هفت هرگز در فرهنگ باستانی ترکان تقدس نداشته است. ترکان باستان همواره عدد 9 را مقدس می شمردند. تقدس عدد هفت، یک مفهوم سامی است که پس از گرویدن ترکان اوغوز به اسلام و نزدیکی به فرهنگ ایران، تا حدی در میان ترکان شهرنشین راه یافته است. دیگر اینکه نشانی از این رسم در فرهنگ ترکان باستان بویژه در فرهنگ اویغوری دیده نمی شود همانها که نسبت به اوغوزها، وفاداری بیشتری به مبانی اصیل ترکی داشتند.
قورولتای چیست؟
واژة «قورولتای» از ترکیب واژة ترکی «قورول» و پسوند مغولی «تای»تشکیل شده و معنای مجلس را میدهد. واژة «توی» نیز در این مفهوم بکار میرود. همة امور دولتی در قورولتای حل و فصل میشد. قورولتای در ترکان قدیم به دو نوع کوچک و بزرگ بود. قورولتای کوچک با شرکت مردم و برای انتخاب بیگها برگزار میشد. بزرگان قبایل هر ازگاهی آن را برای حل و فصل امور قبیله برگزار میکردند. گاهی مردم نیز شرکت داشتند. این قورولتایها بیشتر به صورت جشنهای ملی و دینی برگزار میشد. سپس به امور دولتی می پرداختند. در قورولتای بزرگ همة بیگها، مقامات عالیرتبه و بزرگان قوم شرکت میکردند. از انتخاب خاقان، اعلان جنگ و صلح و همة مسائل دیگر دولت بحث میشد. عدم شرکت در اینجا به معنای نافرمانی بود. در قورولتای وزراء (عموماً 9 وزیر)، بیگها و سرداران درسمت راست و بزرگان قوم و مقامات در سمت چپ خاقان قرار میگرفتند. آیقوچی قورولتای را اداره میکرد.
پسوند«جان» در برخی روستاهای جنوب غرب تبریز
نام روستاهایی در جنوب غرب تبریز که بصورت خلجان، اسنجان، انرجان، کرجان، اسفنجان، لاهیجان و … نوشته می شود در اصل با پسوند ترکی «قان»، «غان» و «گان» است. این پسوند به معنای مکان در پایان نام بسیاری از نامهای جغرافیایی آذربایجان وجود دارد. احتمال دارد با ورود قبایل عرب زبان و بویژه سادات از غرب ایران و اسکان آنها در مناطق اسکو، خسروشاه و سردرود، و بدلیل نبود حرف «گ» در زبان عربی، پسوند«گان» به «جان» تغییر یافته باشد. این فرآیند در بسیاری از جاها و بطور مثال در خود نام «آذربایجان» اتفاق افتاده است. پسوند«قان» یا «غان» در مناطقی مانند «ماماغان»، «آماغان» و .. که حضور عربها کمتر بوده به صورت سابق باقی مانده است.