کاریکاتور جایزه صدهزار تومانی برایِ سر محمدعلی شاه!/علی مرادی مراغه ای
کوتاهترین دوره پادشاهی را داشته یعنی در حدود سه سال. اما در طول این سه سال پادشاهی اش، هرگز، لحظه ای از توطئه و دسیسه بر علیه مجلس و مشروطه خواهان غافل نشد بارها قسم خورد و پشتِ قرآن را امضا کرد و قول داد که دیگر توطئه بر علیه مجلس نخواهد کرد اما بلافاصله توبه اش را شکست… و سرانجام نیز همین غرور و عنادش، کار دستش داد و مجلس را به توپ بست.
عضدالملک از او پرسیده بود چطور با آن قسم هایی که خورده بود آنها را زیر پا گذاشته و برخلافش عمل کرده ؟!
محمدعلی شاه پاسخ داده بود:
«من در موقع قسم خوردن ناپاک(جنب) بودم و قسم در این حالت اعتباری ندارد»
عضدالملک هم گفته بود پس در آن حالت ناپاکی، چطور قران را لمس کردی؟!…
پس از به توپ بستن مجلس اول و آغاز قیام تبریز، قوای مشروطه خواهان شمال و جنوب، در تیر 1288ش.وارد تهران شده و پایتخت را فتح کردند. محمدعلی شاه را از سلطنت خلع کرده و پسرش احمدمیرزای 12ساله را به تخت نشاندند.
محمدعلی شاه که به سفارت روسیه پناهنده شده بود پس از 52 روز توقف در سفارت، از آنجا خارج و عازم روسیه شده و در شهر ادسا اقامت گزید، اما دوسال بعد یعنی در 1290ش.او به تحریک روس ها برای بازگشت به تاج و تخت به کمک برادرانش، رهسپار ایران شده اما شکست خورده و فرار کرد.( شمیم، ایران در دوره سلطنت قاجار…ص ۵۲۹)
در این زمان به نوشته کسروی، مجلس ایران قانون شگفتى تصویب کرده و آنرا چاپ كرده و در همه جا پخش کرد، بدينسان:
«كسانيكه محمدعلي ميرزا را اعدام يا دستگير نمايند يكصد هزار تومان به آنها داده ميشود…»
( کسروی، تاریخ هیجده ساله آذربایجان…ص ۱۷۳)
اما آنچه جالب است، کاریکاتور نشریه ملانصرالدین است که شماره 20 آگوست 1911م . را به این جایزه 100هزار تومانی محمدعلی شاه اختصاص داده.
در این تصویر، محمدعلی شاه مخلوع پس از فرار بر روی چمدانهایش نشسته و آینه را در دست گرفته و با خنده می گوید:
برای این سر، 100هزار تومان جایزه؟! خیلی جای تعجبه…!