گذری بر اسامی تورکیِ موجود در  شهر بیجار

گذری بر اسامی تورکیِ موجود در  شهر بیجار

باش‌افشار نام روستای قدیمی در شمالِ شرقیِ شهرِ بیجار است و بر روی جاده بیجار- زنجان واقع گردیده است. این روستا اکنون جزءِ شهر بیجار شده است و ساکنین اصیلِ آن در شهر و سایر نقاط کشور پراکنده شده اند که از طایفه ی آوشار (یکی از  اصیل ترین و قوی ترین قبایل تورکان اوغوز )هستند. بنا به شواهد و قرائن اکثر اهالی قدیمی محله باش‌‌‌‌افشار(محله تخت بیجار) به جهتِ موقعیت جغرافیائی و محل سکونتِ خود به نامِ باش‌افشار معروف گشته اند.( به معنیِ افشارِ علیا)

🔹در جعلِ اسامی و پاکسازیِ آثارِ ترکان در مرکزِ کنونی گروس, به جهتِ مسطح و هموار بودنِ روستای باش افشار ,نامِ اصیل و هویت نگهدارِ مذکور مانندِ خود نامِ محتشمِ گروس, توسط جریانات معلوم الحال حذف گردیده و  آنرا روستای تخت خوانده اند. اکنون عناوینِ  تختِ علیا و تختِ سفلی در اسناد رسمی گروس, نظیرِ اداره ثبت و غیره مورد استفاده می باشد. محلهِ باش افشار از شهر بیجار در تقسیم بندی منطقه گروس, جزءِ دهستان پیرتاش می باشد.

🔹چند کیلومتر پایین تر از روستا, یا محلهِ باش افشار بیجار، روستای قمشلو واقع است. در مسیرِ قمشلو به رودخانه قزل اؤزن و روستاهای باباروستم و آلاگؤز , چشمه امام بولاغی واقع است که اکنون به همتِ مسئولان متعهد و دلسوز خشک شده است و مدلِ هرچند بسیار کوچکی از دریاچه ارومیه می باشد.

🔹در نزدیکیِ باش افشار, روستایِ قزلالی واقع است که رنگ خاک در آن محل سرخ می باشد، لیکن در مکاتبات اداری آنرا قِزِل علی خوانده و به فرمِ اخیر نگارش و ثبت می نمایند؛ جالب اینکه بخشِ جنوبی شهر مثلثی شکلِ بیجار در ابتدایِ جاده قروه , خلجلو نام دارد که آنرا نیز قِلیج علی می خوانند!!! لیکن هویتِ قلیجعلی بعنوان شخصی معین مبهم است و اصلِ نام باید به طایفه ی اصیل و قدیمی از تورکان یعنی خلج باز گردد. یارمجه نیز باغاتی است در قالادالی( پشتِ قلعه)

🔹یارمجا، پایین تر از باغات و درهِ سراب است  و از آن نقاط شروع, تا محلهِ باش افشار ادامه می یابد. در سالهای اخیر میدانی را که در جنوبِ شرقِ شهر در دست احداث است میدان خلیجِ فارس نامگذاری می نمودند که گفته می شود با دخالتِ برخی از مسئولان شهر نامِ میدان به میدان ولایت تغییر یافته است. هرچند هنوز میدانی وجود ندارد.

🔹چند کیلومتر بالاتر از میدانِ خلجلو, روستای ایلانلی قرار دارد که پادگانِ قدس نام گرفته است!!! لیکن در زبان مردم شهر نام اصیل ایلانلی کاربردِ 100%ی دارد؛ در بخشِ غربی بیجار, نامِ قدیمیِ سه راهی تکاب در زبان مهاجرین اهل سنت به دو راهی دیواندره تغییر یافته است.

🔹جاده ای که به طرف سنندج می رود, نیز دقیقا” از وسطِ قوشاگؤل و قاراخان  در منطقه حلوائی عبور نموده است, میدان بزرگی در سه راهی تیکان تپه احداث شده که در نشریه اینجی دنیزیم ( منوگرافی حلوائی) میدانِ قاراخان خوانده شده است, ولی شهرداری آنرا میدان امام علی نامگذاری نموده است. نامهای ترکی اخیر را حدود 95% از مردم بیجار نشنیده اند و فقط حلوائی ها آن اسامی را بکار می برند.

🔹اسامی بخشِ غربی شهر بیجار نظیرِ قره بولاق, قره چمن, قره( چنگیز قلعه)، قره کن( قیصه) تماما” اسامی ترکی هستند و از زمانِ جنگ جهانی اول، یعنی حدود 1 قرن پیش, زبانِ ساکنین این ناحیه از ترکی به لهجه ای از زبانِ کلهری تغییر نموده است. متاسفانه حماقت هویتی  که از زمان پهلویان منحوس در جامعه تزریق شده کماکان جاری و ساری ست ولی با این وجود بخش قابل توجهی از ساکنین شهر بیجار با حفظ زبان ترکی، از هویتِ اصیل گروس صیانت می نمایند.

میرستار گروس‌اوغلو