«گروه صنعتی شیشه کاوه»، غارتگر حاشیه و خَیّر مناطق مرکزی ایران
خطرات زیست محیطی تخلیه پساب سمی کارخانه کاوه سودا به دریاچه اورمیه و روستاهای پایین دست قره چپق، خانه برق، خلیلوند، قره قشلاق و چپقلو (مورخه۱۴۰۳/۰۷/۲۰)
ابراهیم عسگریان دماوندی بنیانگذار و رئیس هیات مدیره شیشه کاوه میباشد. گروه عسگریان بزرگترین تولید کننده شیشه و بلور در خاورمیانه شناخته شده و خود عسگریان علاوه بر فعالیت اقتصادی در هیات مدیره چند موسسه خیریه حضور دارد. موسساتی که بی‌ارتباط با فرار مالیاتی نمیباشد. خیریه عسگریان حدود ۳۰ مدرسه و فضای آموزشی و ورزشی در استان مرکزی، شیراز، بوشهر و هزینه احداث بیمارستان ۲۵۰ تخت‌خوابه در استان مرکزی را برعهده گرفته است. اما برای آزربایجانیها بیش از آنکه اشتغالزایی و یا امور خیریه عسگریان مود بحث باشد همیشه فجایع زیست‌محیطی و آسیبهایی که کارگران کاوه سودای مراغه متحمل شده اند به میان میاید.
این کارخانه سال۱۳۷۹ احداث شده و فراهم کننده بخشی از مواد اولیه کارخانجات تولید شیشه، مواد شوینده و سایر واحدها میباشد. نمک استحصال شده در فرایند تولید به کربنات سدیم تبدیل میشود که روش تولید آن ارزانترین ودر عین حال آلاینده ترین روش میباشد که در سده ۱۸ مرسوم بوده و ۲۰۰ سال هست که منسوخ شده است.
فجایع زیست محیطی کارخانه کاوه سودا -بناب و مراغه
آسیب دیدن بیش از ده هزار هکتار از زمینها و باغات اطراف و تخریب بیست خانه در شهرستان بناب بدلیل شکستگیهای متعدد حوضچه پساب کارخانه تا اواخر دهه هشتاد خورشیدی
شنیده‌ها حاکیست که پساب این کارخانه از ابتدا صرفاً در استخرها ذخیره نشده و خط لوله‌هایی جهت انتقال پساب به دریاچه اورمیه تعبیه شده بود که اخیرا مسولان کارخانه با استفاده از خط لوله جدیدی درصد انتقال پساب بیشتری به دریاچه اورمیه بوده اند. به گفته اهالی روستاهای واقع در مابین کارخانه و دریاچه اورمیه، افزایش وحشتناک سرطان گوارش از زمان شکستن حوضچه و نشت پساب از دهه‌های گذشته را در این منطقه شاهد هستند.
این کارخانه تصفیه خانه ندارد پساب شدیداً قلیایی آن با حجم روزانه ۸۰۰۰متر مکعب با میزان آلایندگی ec بالای دویست هزار میکروزیمنس( ecآب حدود دویست میباشد)به استخرهای خاکی به وسعت حدودی ۳۰۰ هکتاری هدایت میشود که در اثر نفوذ به لایه‌های زیرین خاک منجر به آلوده شدن آبهای زیر زمینی دشتهای بناب و مراغه شده است. پسماند صنعتی کاوه سودا ۱۳۰۰ تن در روز بوده که معادل ۶۰ درصد پسماند کل استان میباشد. اما هیچ روش استانداردی برای مدیریت این پسماند بسیار خطرناک بکار نرفته و در منطقه موسی دره‌سی مراغه دفن میشود.
آب مورد نیاز کارخانه از سد علویان به میزان ۸۰۰۰ متر مکعب در روز پمپاژ میشود، حتی در کم آب‌ترین زمان سد علویان که باغداران و کشاورزان در آبیاری زمین‌هایشان در مضیقه قرار دارند، کارخانه کاوه سودا آب مصرفی خود را به صورت تمام و کمال از سد علویان برداشت می‌کند.
در واحدهای تولیدی این کارخانه هم مشکلات عدیده ای وجود دارد. چرا که کارگران با مشکلات تنفسی و ریه‌وی درگیر بوده و هیچ‌گونه پایشی از سوی مسئولان این کارخانه در رابطه با سلامت کارکنان انجام نمی‌گیرد. کارکنانی که در تماس مستقیم با مواد شیمیایی خطرناک و استشمام هوای آلوده‌ی حاوی ذرات سنگین میباشند به بهانه تعدیل نیرو بصورت دوره‌ای از کار خارج شده و نفرات جدیدی را جایگزین کارکنان قبلی خود می‌کنند، تا کارخانه مسوولیتی در قبال سلامت آنها عهده دار نشود.
مواد اولیه این کارخانه شامل آهک و سیلیس از ارتفاعات روستاهای شیخ الاسلام، ورجوی، امیرآباد، تازه کند، آغ کند و گشایش و هچمنین از معادن سیلیس واقع در محوطه‌ی روستای خرمازرد تهیه میشود که به دلیل برداشت غیر اصولی از معادنبرداشت غیر اصولی از معادن مذکور، محیط زیست منطقه با خسارات فراوانی روبه‌رو شده است. همچنین به دلیل عدم وجود زیرساخت‌های کافی همچون راه‌های مواصلاتی که کارخانه کاوه سودا نیز از آن مسیرها جهت تردد و تامین مواد اولیه استفاده می‌کند، ترافیک‌های سنگینی به وجود آمده است. چنانچه مسبب اغلب تصادفات رانندگی و تلفات مالی و جانی تردد ماشین آلات سنگین این کارخانه، بالاخص به دلیل تردد از وسط محله‌ی یوسف آباد مراغه میباشد.
ماده اولیه دیگر، نمک میباشد که کار از استحصال آن گذشته و بنوعی شاهد غارت آن از دریاچه اورمیه هستیم. در سالهای اخیر کارخانه کاوه سودا با برداشت قسمت‌های مرغوب و خالص نمک از نقاط مختلف منطقه قره‌باغ در بخش انزل شهرستان اورمیه، باعث پودرشدن نمک و به راه افتادن توفان‌های نمکی در منطقه شده‌اند که تنفس اهالی را سخت کرده و منجر به افزایش سرطان در شهرهای اطراف شده است. روزانه ۴۰۰-۳۰۰ تریلی از منطقه قره‌باغ با بار نمک به سمت کارخانه کاوه سودای مراغه تردد می‌کنند؛ بدون آن که هیچ چادر و پوششی روی نمک‌ها کشیده شود. مسائل ایمنی هم رعایت نشده و خارج از تناژ استاندارد ماشین‌های باربری نمک حمل میشود. از سوی دیگر ترافیک ناشی از تردد تریلی‌ها باعث وقوع و افزایش تصادفات بسیاری در منطقه و جراحت و فوت شهروندان میشود.
سخن آخر اینکه همین شرکت کاوه سودا قصد داشت در دیماه سال گذشته در مراتع روستای قاراقشلاق سلماس، کارخانه دیگری را احداث کند که اهالی محترم روستای قاراقشلاق با اتحادی مثال زدنی در برابر این شرکت و حامیان پشت پرده آنها جوانمردانه ایستادند و در نهایت به خواسته خودشون رسیدند.
منبع: کانال تلگرامی (دریاچه اورمیه کاملاً قابل احیاست)
