تاریخ معاصر ما شاهد ظهور قهرمانان بسیاری است.
اما سه فرد در این میان بعنوان رهبران جنبش استقلال در سه بخش از جغرافیای ما بیش از همه مطرح هستند.
آتاتورک این امکان را داشت که دولت ملی پایدار با نظام جمهوری لائیک در ترکیه ایجاد نماید.
دولت رسول زاده با حمله بلشویک ها سقوط کرد اما همچنانکه پیش بینی کرده بود پرچمی که او برافراشته بود ، بار دیگر اوج گرفت.
اما راهی که پیشه وری آغاز کرده بود هنوز به مقصد نهایی نرسیده است.
سرنوشت، روحیات و افکار این سه رهبر و زمان و محیط ظهورشان از برخی جهات متفاوت بود.
کتابها و آثار فکری که محمد امین رسول زاده طی بیش از سی سال فعالیتش نوشت نشان میدهد که او از نظر سطح دانش و آگاهی جایگاه بالاتری داشته است.
موفقیت قاطع آتاتورک در جنگ استقلال ترکیه، برجستگی او در امر رهبری ملی را نشان میدهد.
و سالهای طولانی مبارزه علیه استبداد و استثمار ، تحمل زندان طویل المدت و … نشانگر سوابق مبارزاتی طولانی پیشه وری است.
اما نکته اساسی آرمان مشترک این سه قهرمان تاریخ معاصر ماست:
ایجاد دولت ملی
اما دولت ملی فقط یک آرمان ساده نبود بلکه راهی بود برای:
اعمال اراده مردم از طریق نظام جمهوری و ساختار دموکراتیک ،
نفی سیستم پادشاهی_طبقاتی و ترویج مفهوم شهروندی،
توسعه علمی توام با مدرنیزم ،
سکولاریسم و آزادی دینی،
توسعه فرهنگی_ سیاسی جامعه و نهایتا
توسعه ملی در پهنه سرزمین ملی.
مواردی کهاشاره کردم بخشی از مهمترین ارزش های مدرن و انسان محورانه ای بودند که هر سه رهبر بر آن تاکید داشتند.
راز ماندگاری این سه قهرمان نیز نه فقط در مبارزاتشان که در اندیشه و آرمان متعالی آنان نهفته است.
رسول معینی راد
