هم اکنون در برخی از مناطق ایران توزیع عناصر سمی چون سرب، روی، آرسنیک، جیوه، طلا، نقره و کادمیوم از فراوانی بیشتری برخوردار است.
به گزارش آذربایجان خبرلی و به نقل از ایسنا، این عناصر به طور طبیعی در آب، خاک، گیاه و چرخه و سیکل طبیعی حیات وارد می شود و در صورتی که این مناطق، مناطق مسکونی باشند تاثیر مستقیمی بر سلامت سکنه دارد به گونه ای که برخی بیماری‌ها را به دنبال خواهد داشت. لذا ایجاد نگاه مشترک میان زمین شناسان و پزشکان این امکان را به جامعه خواهد داد که با نگاهی کامل و دقیق تر به مساله سلامت بپردازند.
یکی از شایع ترین بیماری ها که ارتباط مستقیمی با فراوانی این عناصر سمی دارد، سرطان مری است. نتایج تحقیقات نشان داده است که ارتباطی میان شیوع سرطان مری با ریسک فاکتورهایی مربوط به کانی شناسی محیطی و نوع کانی‌های تشکیل دهنده و شرایط و سیستم تبلوری کانی ها وجود دارد به گونه‌ای که این کانی ها می‌توانند اثرات مخربی بر دستگاه گوارش و کبد داشته باشند و در طی نسل‌ها باعث بروز مشکلات عدیده ای در سیستم دستگاه گوارش و موجب بیماری شوند. همچنین تحقیقات نشان داده اند افزایش و کاهش برخی عناصر و ترکیبات شیمیایی نیز می تواند در بروز یا عدم بروز برخی بیماری‌ها با منشاء محیطی نقش موثری داشته باشد.
زنجان، پرخطر و آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی در وضعیت متوسط
دکتر رضا ملک زاده، معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت با بیان اینکه سرطان‌های گوارشی، شایع‌ترین سرطان‌های ایران هستند، گفت: برعکس کشورهای توسعه یافته، سرطان معده در کشورهای جهان سوم در حال افزایش است و بهبود شرایط اقتصادی و اجتماعی و کاهش فقر در کاهش سرطان نقش موثری دارد.
وی با اشاره به آخرین آمارهای مستند سال۱۳۹۳، تعداد بیماران سرطانی جدید کشور را ۱۱۲ هزار و ۶۰ مورد اعلام کرد و افزود: در این میان سرطان های گوارش ۲۷ درصد از کل سرطانها را شامل می شود و سرطان مری نیز سهم پنج درصدی دارد، اما در مجموع سرطان‌های گوارشی شایع ترین سرطان‌های ایران است.
وی در ادامه با تشریح مناطق پرخطر و کم‌خطر از نظر تعداد موارد سرطان مری گفت: استان‌های زنجان، گلستان و خراسان شمالی بیشترین تعداد شیوع سرطان مری و استان‌های هرمزگان، یزد و اصفهان کم‌ترین تعداد را دارند. در این میان استان آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی نیز از وضعیت متوسط برخوردار هستند.
معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت با اشاره به علل شیوع بالای سرطان مری تاکید کرد: مصرف چای داغ، بهداشت پایین دهان، مصرف آب غیرلوله کشی، مصرف تریاک توسط ۱۸ درصد افراد ۴۰ سال به بالا از علل شیوع بالای سرطان مری در این استانها است.
ملک زاده در ادامه با تاکید بر تدوین برنامه‌های جامع غربالگری برای پیشگیری از سرطان بیان کرد: این برنامه می‌تواند برای نسل جوان و کودکان به صورت تغییر سبک زندگی و آگاهی از ریسک فاکتورها اجرا شود.
معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، از بالا بودن میزان شیوع سرطان معده در اردبیل و آذربایجان شرقی خبر داد و گفت: طبق مطالعات موردی در اردبیل، کم‌تر از پنج درصد معده‌های افراد، سالم بوده و مابقی همگی التهاب و عفونت داشتند.
ملک زاده عنوان کرد: سردسیر بودن منطقه و استفاده از وسایل گرمایشی، مصرف بیش از حد گوشت قرمز و مصرف کم سبزیجات، استعمال دخانیات و مصرف نمک زیاد از علل زمینه ساز بروز سرطان معده در اردبیل به شمار می‌آیند.
راه‌های مقابله با شایع ترین سرطان
محققان می گویند که افراد با پرهیز از بسیاری از عوامل سرطان زا می توانند از ابتلای خود به این بیماری پیشگیری کنند؛ چرا که در ۹۲ درصد سرطان ها عامل محیطی مانند آب، هوا و غذای آلوده موثر است و فقط در هشت درصد باقی مانده، عوامل وراثتی در بروز سرطان دخیل هستند.
دکتر ناصر پارسا، عضو هیات مدیره انجمن سرطان ایران در این خصوص گفت: از زمان نخستین جهش ژنتیکی تا بروز نشانه‌های ابتلا به سرطان اغلب هفت سال طول می کشد؛ پس از نخستین جهش سلولی به دلیل اینکه فرد از محیط، آب، غذا و هوایی که استنشاق و عوامل سرطان زا مانند نیترات و مشتقات نفت را دریافت می کند به مرور سلول‌های دیگر نیز دچار جهش سلولی می شوند و زمانی که سیستم ایمنی بدن فرد ضعیف شود، سرطان بروز می کند.
وی همچنین در مورد ابتلا به سرطان در اثر عوامل ارثی و ژنتیکی اظهار داشت: افرادی که در بستگان نزدیک خود مواردی از ابتلا به سرطان داشته اند، ۳۰ درصد ، احتمال بروز سرطان در آنها بیشتر از سایر افراد جامعه است.
پارسا توصیه کرد: افراد پرخطر از نظر ابتلا به سرطان مانند افرادی که سابقه فامیلی ابتلا به این بیماری دارند، لازم است از حدود سن ۳۰ سالگی زیر معاینات دوره ای تشخیصی قرار گیرند.
وی در مورد نشانه های اولیه ابتلا به سرطان افزود: تعریق شبانه، کاهش اشتها، کاهش وزن، خونریزی غیرمنتظره، درد مفاصل و ضعف عمومی از جمله علایم اولیه ابتلا به سرطان به شمار می رود و افرادی که بیشتر از ۲ هفته این نشانه را داشته باشند، باید از نظر ابتلا به سرطان معاینه شوند.
به گفته وی، افرادی نیز که در محیط های آلوده مانند کلان شهرها زندگی می کنند و سوء تغذیه دارند، دچار استرس های روزانه اند، مسایل بهداشت شخصی را به درستی رعایت نمی کنند و آگاهی کافی در زمینه سرطان ندارند با احتمال بیشتری در زمینه ابتلا به سرطان مواجه هستند.
