قولچاق’ عروسک آیینی و سنتی تورکمنها است که مادران تورکمن برای حفظ آیینها و رسوم قوم تورکمن و انتقال آن به نسل بعد از این عروسک دست دوز استفاده می کردند که حالا نیز در میراث ناملموس کشور به ثبت رسید.
به گزارش آذربایجان خبرلری به نقل از یولپرس، اوایل هفته جاری ۱۰ اثر میراث ناملموس گلستان در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید که یکی از آنها، قولچاق عروسک قدیمی تورکمن ها بود.
در گذشته این عروسک میان تورکمن ها ساخته می شد اما داستان، آداب و سنن و بازی های مرتبط با این دستساخته درهر منطقه متفاوت بود هر چند اشتراکاتی نیز داشت.
مادران تورکمن برای حفظ آیین ها و رسوم قوم خود و انتقال آن به نسل بعد از این عروسک دست دوز استفاده می کردند.
آنان قولچاق را با انواع آرایه های قوم تورکمن از جمله نوع لباس، سربند مخصوص زنان متاهل و زیورآلات آراسته و با زبان و شعرهایی که حین ساخت این عروسک ها می خواندند، فرزندان خود را با فرهنگ جامعه تورکمن آشنا می کردند.
مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گلستان با اشاره به ثبت قولچاق ،گفت: این عروسک به عنوان اسباب بازی کودکان تورکمن با ابزار و امکانات محدود محلی ساخته می شود.
ابراهیم کریمی اظهار داشت: در گذشته علاوه بر قولچاق دخترانه، شکل مردانه این اسباب بازی هم برای بازی پسران ساخته می شد.
وی افزود: مطابق مطالعات و پژوهش های انجام شده حداقل ۱۵۰ سال از عمر قولچاق و تولید نمونه اولیه آن در گلستان می گذرد.
یکی از ویژگی های قولچاق، بی چهره بودن آن است. براساس باورهای بومی آفرینش فقط در شان خداوند است و اگر انسانی دست به آفرینش بزند (ساخت عروسک) باید همراه با نقص باشد، بی چهره بودن قولچاق می تواند آن را شبیه به همه کند و در عین حال هیچ صورتی نداشته باشد.
مادران و زنان تورکمن، حاملان و مجریان این عنصر ناملموس هستند که توانسته اند پس از سالیان دراز روش ساخت قولچاق را به نسل های بعدی منتقل نمایند و به این ترتیب فرهنگ و سنت متداول در بین قوم خود را حفظ نمایند.
قولچاق و قورچاق در زبان تورکی به معنای عروسک میباشد.