می‌گویند بیانیه‌ی سئزن اک‌سو در کمتر از یک روز به بیش از پنجاه زبان زنده‌ی دنیا ترجمه و منتشر شد. (اینکه من شخصا سئزن آک‌سو را یکی از بزرگترین و حرفه‌ای‌ترین موزیسین‌ها و خواننده‌های تورکیه می‌دانم و آلبوم‌هایش را گوش می‌کنم به کنار،) سوال من این است: اگر بیانیه‌ی سئزن [نه رو در روی اردوغان] بلکه دوشادوش او بود چه؟ اگر رو در روی نظام سلطه‌ای که از یونان تا آلمان و از اسپانیا تا آمریکایش در مقابل تورک و تورکیه در یک جبهه و یک سنگر هستند بود چه؟ آیا باز هم به پنجاه زبان منتشر می‌شد یا مثل سی سال اشغال قره‌باغ بایکوت می‌شد؟!
چند تحلیل [عمدتا دم دستی] از برخی دوستانم خواندم و از شدت تأسف بر آن شدم تا این چند سطر را بنویسم. آنهایی که مسائلی از این دست را از عینکهای [خیلی خیلی] فانتزیک حقوق بشر و آزادی بیان و مقوله‌های ویترینی و اینستاگرامی از این دست می‌بینند، احتمالا نه جنگ چاناق‌قالا به گوششان خورده، نه اسم آتاتورک و نه راه دشواری که تورکیه تا امروز به تنهایی تمام طی کرده است را می‌دانند.
به زعم من مشکل نظام سلطه نه مخالفت با آدم و حواست نه محافظت از آزادی بیان مردم تورکیه. این گزاره به قدری شفاف و روشن است که برای اثباتش احساس شرم می‌کنم، (کافیست دوستان مدافع آزادی و حقوق بشر ما یک نیم‌نگاهی به روابط غرب با عربستان و شیخ‌نشینان حاشیه‌ی خلیج فارس داشته باشند تا عیار دفاع از دموکراسی و آزادی غربیها به دستشان آید.)
مشکل نظام سلطه (هم از نوع شرقی و هم از نوع غربی‌اش) دقیقا خود تورکیه است، دقیقا خود تورکیه، و هر قدمی و آدمی که باعث اعتلا و قدرت تورکیه باشد. این حرف مال امروز و دیروز هم نیست، قرنهاست اسم رمز اتحاد و اتفاق مقدس و نامقدس‌شان دقیقا همین است. زمانی که بحث عضویت تورکیه در اتحادیه اروپا هنوز خیلی داغ بود (پانزده سال پیش) یادداشتی نوشته بودم که تورکیه هیچ جایی در “کلوب کریستین‌ها” (اتحادیه اروپا) ندارد، و از قضا همان شد که پیش‌بینی می‌شد.
من اگر به سئزن آک‌سوی خیلی نازنین و دوست‌داشتنی نزدیک بودم و اگر به او دسترسی داشتم، آهسته در گوشش می‌گفتم: سئزن جان! حواست باشد که جنگ چاناق‌قالا هنوز تمام نشده است.
▪️پ.ن: رجب طیب اردوغان را مثل هر انسان دیگری قابل نقد می‌دانم و این نوشته در پی ایجاد برائت برای او نیست.
▪️ما تورکها یک مثلی داریم که می‌گوید: خانه یک اندرونی دارد و یک بیرونی.
دکتر فرمان فرضی