سیزده بدر ؟! یا ؟! سوز دئک گونو ؟

بایرام سفراسینین دوزومی بئله حسابلایمیش ، مثلا برکت لردن یئدیسین دوزورلر ، بو سفرا اینسانلارین اوتئن ایل و گونلر ده یاشادیغلاری آجیلار و یئتر سیز لیک لر و چئتینلیکلر دن قور تولوب و ایستمدیکلری شئی لر ین عسکینه یاشام آرزو لارین تمثیل ائتدیریر ، مثلا اگر یوخسوللوغ یاشامیش سا . پول آرزیسیلا سفره یه آل وئر برکتی اولا راغ پول قویار لار . آجلیغ یاشانماسین و یئمئک بول اولسون دیه یئمک لر بایرام سفراسینا قویولار.  نئجه کی بیر چوخ آد لار و عادت لریمیزین آدلاری و طرز لری دئییشدیریلدیسه ؟! مثلا بایرام سفراسینا قویولان برکت لردن یئدی سی ، آدی یئرینه ،فارس دیلیجا (سفره هفت سین )قونداریلمیش ! بیر ایلین اون ایکی آییندان هر بیرینین آدینا بیر گون بایرام تورنی قورلموش و اون اوچونجو گون ، بو بایرامی فارس ائللینه منیستمئک مقصد له بو اون اوچونجو گونده سیزده بدر آدی قونداریلمیش ! عجبا هر آنی دقیق حسابلارلا قورولموش بایرام دا بو قدر اوفاقلیق اولا بیلیر میش کی گونون سایسین او‌گونه آدلاییب دا اونو اوزل لئشدیرمئک اولور موش ؟ کی یانی بو گون بایرامین اون اوچونجو گونویموش او اوزدن آدین سیزده بدر قویوبدا چول بائییرا چیخیب .بایرام ائدئک! ؟ حتی حالا چوخلاری بو گونه تورکجا سوزده آدیلا تانینار ! عجبا تورکلر بیر تورنلرین فارس جا می آدیلاییر لارمیش ؟ مگر ایراندا فارس دیلین رسمی اولدوغوندان یوز ایلدن چوخ زامان گئچیر میش ؟! عجبا مینلر ایل لردن بری قالمیش ارگئنه گون بایرام تورنلرین ندن تورکلر فارسجا آدلاندیریر میشلار ؟! بویله بیر ایش اولا بیلیر میش ؟! تورک دیلینده سوز حرف و عربجا قول آنلامی وئریر.

سوزدک سوزو تورک دیلینده بویله انلاتیلا بیلر . سوز soz+دئیک deyək سوز یعنی حرف و دئیک یعنی بگوییم . یانی گئله جئک اوچون ، قارشیدا یئنی باشلانمیش اولان ایلی یئنی بیر یاشام اوچون سوز دئیک . یاشاییشمیز اوچون بایرامی بیر بهانه ائدیب و گئچمیش ده یاشادیغیمیز باجاریسیز لیغلاری ،اوغورسوز لوغ لاری ،اجی لاری ،سهو لری و … دوشونوب ده اولاردان درس آلیب و یئنی بیر داها اوغورلو و داها یاخجی بیر یاشام اوچون باشلیاخ و بو اساسدا هر کس دوشونوب ده اولاردان درس آلیب و یئنی بیر داها اوغورلو و داها یاخجی بیر یاشام اوچون باشلیاخ و بو اساسدا هر کس اوزونه یا کیمسه لره سوز وئرک یا سوز دئیک . یعنی تصمیم بگیریم . و بو اوز دن بو گون یعنی بایرامین اون اوچونجو گونو . بایرام تعطیل لری بیتیر کن و ایش گوج باشلانیر کن . هر کس اوزونه یئنی بیر یاشام سورجینه قرار لار وئریر و اوزنه یا اوزگه لرینه سوز لر وئریر و بو اوزدن بو گونون آدی سیزده بدر یوخ اصلینده تورک دیلده سوز دئیک soz diyək اولموش اولا بیلر .
مثلا من بو یئنی ایلده ائلیم و میلتیم و مملکتیم اوچون و ملی وارلیغیم اوچون داها چوخ واخت آییریب و داها دوشونجه لی حرکت لر و داها گوجلو چالیشا جاغیما اوزومه و میللتیمه سوز وئرمئک قرارین آلدیم و بو ایلین ایلک آددیمی . سوز دئیک گونون آنلامین آراشدیریب و همین یوروملا باشلادیم .
اونجه یاشاسین آزربایجان ،سونرا آزربایجان یاشاسین.

جواد جالیزیان