با به قدرت رسیدن انقلاب اسلامی در جهت اجرای قانون اساسی و احیای حقوق ملل شبکه های محلی با برنامه های محدود محلی با زبان مادری شروع به فعالیت نمود و هم اکنون با 34 شبکه در حال پخش برنامه های خود می باشند.
چرا برنامه شبکه های محلی با محوریت زبان مادری آن ملت پخش نمی شود ؟
با یک چرخش ساده در شبکه های محلی به سادگی میتوان فهمید که اکثریت برنامه های این شبکه ها به زبان فارسی می باشد و برنامه های محلی در حد نیم ساعت برنامه کودک، یک ربع برنامه خبر، پخش شبانه برنامه محلی به مدت یک ساعت و در برخی ایام شاید برنامه های ویژه نیز به زبان محلی پخش شود و الباقی برنامه ها به همراه تعداد زیادی شبکه های ملی رادیو و تلوزیون به زبان فارسی پخش میشود. بر اساس اصل پانزدهم (15) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران: زبان و خط رسمی و مشترک مردم ایران فارسی است. اسناد و مکاتبات و متون رسمی و کتب درسی باید با این زبان و خط باشد ولی استفاده از زبانهای محلی و قومی در مطبوعات و رسانه های گروهی و تدریس ادبیات آنها در مدارس، در کنار زبان فارسی آزاد است. و قانونگذار تکلیف را برای همگان مشخص کرده است البته اگر عده ای قانون را تفسیر به رای نکنند!
آیا تاسیس شبکه های محلی کمکی به زبان های قومی در جهت تقویت و بقاء این زبان ها داشته است؟
هر بیننده ای که قادر به تکلم زبان فارسی باشد به جرات میتوان گفت که میتواند تمام برنامه های محلی تمام 34 شبکه را تماشا کرده و برنامه آنها را کاملا متوجه شود، بعنوان مثال من قبل از اینکه این مطلب را بنویسم از همسایه محترم تقاضا نمودم یک فیش اضافی از ماهواره خود برای یک روز به ما قرض دهد تا برنامه های این شبکه ها را نگاه کرده و مطالب خود را بنویسم تا بعدا متهم به تشویش اذهان عمومی نگردم. اول سری به کانال کردستان زدم اکثریت کلمات فارسی و تک و توک معنی کلمات را نتوانستم درک کنم ولی در کل مفهوم را درک نمودم بعد به کانال های ترک نشین اعم از سبلان،آذربایجان، سهند و اشراق نیز سری زدم موضوع انقدر بغرنج بود که فقط فعل ها بصورت تورکی استفاده میشد و به جرات میتوان گفت 80 درصد فارسی و 20 درصد تورکی بود. به کانال باران مرگز گیلان سری زدم 95 درصد فارسی فقط 5 درصد گیلکی و الباقی کانال ها نیز به همین منوال بود. برای من سوال اساسی بوجود آمد که این کانال ها جهت حمایت از زبان های قومی و داشته های فرهنگی تاسیس شده است یا #تخریب_زبان_های بومی!؟ که به این سوال اساسی باید مسئولین و سیاستگذاران امر جواب دهند.
آیا نمیتوان با ایجاد چند شبکه سراسری به زبان کردی، لری، ترکی …. به حقوق قانونی شهروندان پاسخ داد؟
بجای تاسیس این همه شبکه با کیفیت پایین بهتر بود چند شبکه ملی با پوشش سراسری به زبان های قومی که برخی از این قومیت ها در اقصی نقاط ایران زندگی میکنند و از داشتن شبکه ای به زبان خود محروم هستند، ایجاد کرد. برای مثال تورکها در اقصی نقاط ایران حضور پر رنگ دارند و در اکثر استانها از داشتن برنامه محروم هستند هم با احتساب هزینه و هم به لحاظ بر آورده کردن حقوق شهروندی شهروندان باید با نگاه درست برنامه ریزی کرد. اما به نظر میرسد هیچ اراده ای بر انجام این کار از طرف مسئولین امر وجود نداشته است . این شهروندان با توجه به برنامه های متنوع ماهوره ای به زبان های ترکی و کردی به راحتی میتوانند از آنها استفاده کنند و اغلب آنها نیز استفاده میکنند و این خود میتواند با جهت دار شدن شبکه های ماهوره ای با انگیزه های متفاوت برای امنیت ملی کشور مضرر باشد.
آیا استان ها از لحاظ قومیت یکسان هستند؟
بنا بر عدم آمایش قومی صحبت کردن از ترکیب قومی استان ها نمیتواند صحیح باشد بر خلاف اسم استان ها برای مثال گیلان ، کردستان، فارس ، آذربایجان و یا دیگر استانها فقط زبان یک قوم بعنوان زبان غالب برای تهیه همان برنامه های اندک انتخاب میشود و دیگر اقوام از داشتن برنامه به زبان مادری محروم میشوند. فقط بطور استثنا در آذربایجان غربی، شبکه مهاباد برای کرد زبانان برنامه پخش میکند اما در استان های دیگر که اقوام زیادی هستند مورد تبعیض قرار میگیرند مثلا بطور مثال در استان کردستان ترکها هیچ برنامه ای حتی در حد رادیو نیز ندارند و این نشان دهنده تبعیض در خیلی از استان ها برای شهروندان می باشد.
برای درک این موضوع میتوانید برنامه های شبکه برون مرزی سحر را با شبکه های استانی مقایسه کنید و فاجعه آمیز بودن مسئله را درک نمائید آیا مسئولین امر نمیتوانند از همین تجربه موفق استفاده کنند. امید وارم روزی برسد که عدالت اسلامی در همه جای ایران اسلامی برقرار شود.
نقد حق هر شهروند و پاسخگویی وظیفه هر مسئول
هاشم دشتی تولیر