مافیای سپاه، بزرگترین تهدیدات پیش روی ریاست دکتر پزشکیان
در انتخابات اخیر ریاست جمهوری ایران در سال ۲۰۲۴، پیروزی دکتر مسعود پزشکیان یک لحظه‌ی بالقوه و دگرگون کننده برای ملت است. انتخاب او، در میان اوج رکود شدید اقتصادی و نارضایتی‌های گسترده داخلی(اجتماعی) و برهم خوردن تعاملات خارجی، بارقه‌ای از امید را برای بسیاری از ایرانیانی که مشتاق تغییر هستند به ارمغان آورد. کمپین پزشکیان، که در بین طیف وسیعی از جامعه، از جمله اقلیت‌های قومی و مذهبی طنین انداز شد، بر اساس وعده‌های اصلاحی، به ویژه در زمینه آزادی اینترنت و آزادی بیان، بنا شد.
چشم انداز سیاسی ایران: مبارزه قدرت بین منتخب مردم و«دولت در سایه»
نظام سیاسی ایران که با ماهیت توتالیتر شناخته می شود، به شدت تحت تأثیر سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران (سپاه)، یک سازمان نظامی قدرتمند است که کنترل قابل توجهی بر اقتصاد، سیاست و رسانه کشور اعمال می کند. تسلط سپاه بر ارکان اداری کشور، نظامی را ایجاد کرده است که در آن قدرت سیاسی واقعی اغلب نه در اختیار رئیس جمهور منتخب یا حتی رهبر انقلاب، آیت‌الله علی خامنه‌ای، بلکه در اختیار سرداران خودی سپاه است که، بر اثر شانس زنده‌ماندن در جنگ هشت‌ساله‌ی بین ایران و عراق، از فرش به عرش رسیده‌اند. سردارانی که اغلب با سهمیه رزمندگان و بدون طی مراحل و مدارج لازم، مدارک علمی اغلب با عناوین دکتر-مهندس دریافت کرده‌اند. مزه‌ی قدرت آنچنان برایشان خوشایند بوده که، برخلاف ادعای ایدئولوژی اسلامی‌شان، تهنا با حفظ چفیه و ریش انقلابی و داغ پیشانی شان که مثلا مبین نمازخوان و مومن بودنشان است، مثل زالو خون این ملک و ملت را می‌مکند. این مافیای نظامی بر بخش‌های حیاتی اقتصادی، از جمله نفت، بانک‌داری و صنایع بزرگ نظارت می‌کند و به طور مؤثری جریان مالی کشور را کنترل می‌کند.
انتخاب پزشکیان از جانب مردم ایران، نه تنها به دلیل موضع معتدل او، بلکه به دلیل توانایی وی در برقراری ارتباط به چند زبان، از جمله تُرکی و کُردی، که حس فراگیری را در میان جمعیت متنوع ایران تقویت می کند، مهم است. انتقاد صریح او از تبعیض رژیم علیه اقلیت‌های ائتنیکی ومذهبی، به ویژه کُردها و مسلمانان سنّی‌مذهب بلوچ، حمایت قابل توجهی را از سوی این جوامع به دست آورده است.
بحران اقتصادی و مسیر پیش رو
اقتصاد ایران با نرخ بالای بیکاری و افزایش انزوای بین المللی که فلاکت کشور را تشدید می کند، در وضعیت بسیار بدی قرار دارد. بسیاری از اساتید فن و کارشناسان علوم اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و حتی ناظران بین‌المللی، ریاست جمهوری پزشکیان را به عنوان آخرین تلاش برای جلوگیری از افول بیشتر و فروپاشی زودهنگام احتمالی رژیم جمهوری اسلامی ایران تلقی میکنند. سوابق ایشان به عنوان تنها نماینده‌ی مجلس که آشکارا به قتل‌های رژیم در جریان ناآرامی‌های قبلی اعتراض کرده است، نشان دهنده تعهد او به عدالت و برابری اجتماعی هست. هرچند موضع شجاعانه‌ی اینچنین بی‌مهاباگرانه برای ایشان خالی از خطر نیست.
با این حال، جناب مسعود پزشکیان با چالش‌های عظیمی روبروست. تسلط سپاه بر منابع کشور به این معنی است که هرگونه اصلاح اقتصادی معنادار مستلزم پیمایش و پالایش جدی در پویایی‌های پیچیده قدرت در چشم انداز سیاسی ایران است. نفوذ سپاه به وزارتخانه‌های حیاتی، از جمله اطلاعات، کشور، دفاع و امور خارجه که رؤسایشان مستقیماً توسط رهبر منصوب می شوند، گسترش می یابد و عملاً قدرت رئیس جمهور را محدود می کند.
نقش سپاه و تلاش برای اصلاحات
همانطوری که در سطور فوق نیز اشاره کردم، کنترل فراگیر سپاه بر ارکان حکومتی کشور؛ مانع مهمی در برابر برنامه اصلاحات پزشکیان است. از نظر تاریخی، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تلاش‌ها برای آزادسازی اقتصاد و جامعه را به دلیل علاقه‌اش به حفظ قدرت و کنترل، با مشکل مواجه کرده است. اعترافات جواد ظریف، وزیر امور خارجه اسبق ایران، در مورد نفوذ غالب سپاه بر سیاست خارجی و مذاکرات با غرب، عمق نفوذ این سازمان را برجسته و غیرقابل انکار می کند.
- برای موفقیت پزشکیان، او باید دسترسی سپاه به منابع ثروت و قدرت را نخست تحت کنترل نهاد ریاست‌جمهوری درآورد و در مراحل بعد، اینبار با جراحی‌عمیقی ریشه‌های این غده‌ی سرطانی را از اعضاء و جوارح بیمار بدن ایران بزداید. کاری که با توجه به عدم تمایل سازمان سپاه پاسداران، کنار گذاشتن آنان از هرگونه کنترل بر منابع اقتصادی و سیاسی-فرهنگی کاری بسیار دشوار است. ماده ۴۰ قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح تصریح می‌کند که: «مداخله، شرکت یا فعالیت کارکنان نیروهای مسلح در دسته‌بندی‌ها، مناقشه‌های سیاسی و تبلیغات انتخاباتی ممنوع بوده و جرم تلقی می‌شود و مرتکبین به ۶ ماه تا سه سال حبس محکوم می‌گردند».
- ماده ۲۹ قانون ارتش، مادهٔ ۱۶ قانون استخدامی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و مادهٔ ۱۶ قانون استخدام نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران و ماده ۴۷ اساسنامه سپاه پاسداران نیز بر این ممنوعیت تأکید می‌کند.
با این حال، واقعیت کاملاً متفاوت است. زیرا سپاه پاسداران انقلاب اسلامی علاوه بر صدور تروریسم و عملیاتهای مخرب درون و برون‌مرزی، نقشی محوری در پولشویی، تجارت، حمایت از کارتل‌‌های بین‌المللی مواد مخدر و تداوم درگیری‌ها در منطقه و جهان ایفا می کند.
راه پیش رو
در اینکه ریاست‌جمهوری پزشکیان یک مقطع حساس برای ایران است، شکی نیست. موفقیت او نه تنها به توانایی وی در اجرای اصلاحات بستگی دارد، بلکه به تمایل شدید مردم ایران برای عقب نشینی سپاه از عرصه‌های سیاسی و اقتصادی و برگشت این نیروی ملیشیا به پادگانهایشان نیز گره خورده است. انتظار می‌رود مقاومت سپاه در برابر این خواست مردمی از جانب رئیس‌جمهور منتخب شدید باشد و هرگونه تلاش برای جلوگیری از اصلاحات پزشکیان، احتمالاً توسط سپاه سازمان‌دهی و خنثی شده و از طریق رهبر انقلاب اطلاع‌رسانی خواهد شد.
نگارنده معتقد است که، اگر ذره‌ای منطق و میهن‌دوستی در مخیله‌ی دولت پنهان سپاه و شخص علی خامنه‌ای موجود بود که نیست، هیچگاه ابزاری مثل اینترنت را محدود نمی‌کردند. زیرا در عصر حاضر بیشترین روابط و مناسبات اقتصادی بصورت آنلاین و بر بستر اینترنت پرسرعت جهانی رونق دارد. حال که علی خامنه‌ای اولویت اول مردم ایران را مشکلات معیشتی می داند، باید این را نیز بداند که، عصر نیروی کار متکی بر زور بازو به شدت و سرعت نجومی در حال افول است و تجارت الکترونیکی جزو غیر قابل انحلال نیاز جوامع بشری است.
سوابق و پیشینه‌ی عملکرد مافیای سرداران سپاه نشان داده است که، آنان برخلاف ادعایشان هیچگونه تعهد اخلاقی و عینی به ایدئولوژی اسلام حقیقی مورد ادعایشان ندارند و در بزنگاه‌های حساس تاریخی و منطقه‌ای همراستا با پان‌فارس های متحجر، به شدت آنتی‌تورک بوده و هستند. به عنوان نمونه، هم‌آوایی و همگامی کانالهای و رسانه‌های رسمی و غیر رسمی سپاه با سلطنت‌طلبان و طیف موسوم به «آذری‌ها» در جریان جنگ دوم قاراباغ و تهدید جمهوری آذربایجان و دستگیری و شکنجه و زندانی‌کردن فعالین مدنی و محیط زیستی حرکت ملی آذربایجان جنوبی بسان اظهر من الشمس است.
یکی دیگر از مسائلی که ذکر آن خالی را لازم میدانم این است که، با گذشت زمان و تجربه‌ی ناموفق انقلابهای خونین در ایران، ظاهراً مردم نیز به این نتیجه رسیده‌اند که، تغییرات بنیادین بصورت انقلابی خود نیز منجر به ظهور دیکتاتوری دیگر می شود. بنابر این، علی رغم عدم مشروعیت حکومت موجود در بین مردم ایران، قشر عظیمی از جامعه با شرکت در انتخابات پر از یأس و بیم، در یک رفراندوم خودساخته، نه بزرگی به شاه‌اللهی و شیخ‌اللهی های پان ایرانیست را بصورت رسا فریاد زدند.
بنابر این، جناب پزشکیان با اتکا به آراء مردمی و مشروعیت ملی خویش، برای برقراری عدالت و پیشرفت ایران، باید در برابر نفوذ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی عقب نشینی نکند و این سازمان را به ایفای نقش خویش برابر قانون اساسی به پادگانها برگرداند و در صورت امکان، به مرور زمان در ارتش ملی ادغام کند. تنها در این صورت است که ملت می تواند به بهبود اقتصاد، کاهش بیکاری و ارتقای کیفیت زندگی برای همه ایرانیان امیدوار باشد. ریاست‌جمهوری پزشکیان، با حمایت جمعیتی مشتاق تغییر، می‌تواند راه را برای ایران عاقلانه‌تر و عادلانه‌تر و رهایی از سایه سلطه نظامی هموار کند.
رئیس‌جمهور جدید با کارشکنی ها و سنگ‌اندازی‌های سخت و جدی روبروست. اما با حمایت مردم ایران و تعهد استوار به اصلاحات، امید به آینده‌ای روشن‌تر وجود دارد. جامعه بین المللی از نزدیک نظاره گر بوده و آماده حمایت از گذر ایران به سوی آزادی و رفاه بیشتر خواهد بود.
نویسنده: یوسف صمدی/نمین
