من از یک دیگری، به یک دیگری‌ی دیگر در نوسان بودم/دکتر براهنی
من در خانواده، جامعه، شهر و ایالت آذربایجان زاده شدم، اما ما حق داشتیم فقط یک سال به زبان مادری کتاب بخوانیم و مشق بنویسیم. از آذر ۲۴ شمسی تا آذر ۲۵ شمسی. بعد دولت محلی که منتخب مردم بود توسط دولت مرکزی سرنگون شد، و فارسی زبان رسمی منطقه اعلام شد. وقتی که کتاب‌های زبان مادری را همراه معلم‌ها و شاگردهای دیگر که همگی ترکی آذری حرف می‌زدند، می‌بردم و در بزرگ‌ترین میدان شهر آتش می‌زدم، به این زودی مثل چارلی چاپلین راه می‌رفتم. از این میدان در روزهای بعد مرتب برای کتاب سوزان استفاده می‌کردند، و نیز اعدام آدم‌هایی که فکر کرده بودند به سبب زبان و فرهنگ متفاوت، سراسر منطقه باید تن به مدیریت مردمان منطقه بدهد. مدت چهارده سال تا زمانی که من طبیب و بعد روانپزشک شدم، همه چیز را به فارسی می‌خواندم و هر جا می‌رفتم ترکی آذری حرف می‌زدم. فارسی تنها زبان خارجی نبود که من بدون یادگیری زبان مادری آن را یاد می‌گرفتم. عربی یاد گرفتم، با ریشه سامی، کمی انگلیسی، که زبان هندواروپایی بود. فکرش را بکنید: چهار زبان با سه ریشه مهم زبانشناختی: زبان خودم، زبان کاملا شفاهی با ریشه‌ای ترکی و اورالی؛ عربی با ریشه سامی؛ و دو زبان با ریشه هندواروپایی، که یکی از آن‌ها، فارسی، زبان رسمی نوشتن من بود. از نظر زبان‌شناختی من همیشه روی صحنه بودم و بازی می‌کردم. جای تعجب نباید باشد که اولین چیزهایی که نوشتم لال‌بازی بود، با راهنمایی‌های صحنه‌ای به فارسی. من مثله شده بودم، و چیزی را که تحویل من داده شده بود، پس می‌دادم. من از یک دیگری، به یک دیگری‌ی دیگر در نوسان بودم، و قطعاتم را در زبان بیگانه تحویل خلایق می‌دادم…

نابینایی تبعیدی- رضا براهنی

فلسفه مهر آغازِ پاییزِ طبیعت و زبان مادری من/رحمان اوکتای

این نوشته ام را همچو نامه یک عاشق به معشوق گمشده اش مینویسم بسیار عاشقانه بسیار احساسی و مملو از آه و حسرت
شاید دلیل انتخاب اول مهر برای بازگشایی مدارس مهار حس دلتنگی و بغض آلود پایان فصول بهار و تابستان و آغاز پیر شدن طبیعت با پاییز و زمستان باشد تا روز نخست پاییز را با مدرسه و علم و آموزش شروع بکنیم و نشاط این فضا را به حس پاییزی طبیعت بپاشیم و بجای بغض، پاییز و زمستان پیش رو را با شوق و لذت شروع کرده زندگی را ادامه دهیم
بنظرم فلسفه مهرماه همین است
ولی من مثل مجنونی که همه را با لیلایشان میبیند و دلشکسته با طبیعت خزان و حزن آلود پاییز همخو و یکی میشود
پاییز برای من برعکس بقیه واقعا پاییز است من دلیل شوق و شادیم را گم کرده ام و همچون برگها بیصدا پژمرده میشوم و میریزم
وقتی سر کلاس حاضر میشوم تعجب میکنم خدای من آیا تقصیر از مادرم هست یا معلمم
تا اول مهر مادرم زبانی را یادم داده و همه با زبانی باهام حرف زده اند که امروز اثری از آن روی میزم نیست
هرچه کیفم را میگردم و کتابهایم را ورق میزنم میبینم نه! زبان مادریم اینجا نیست
پارادوکس تمام روح و ذهنم را فرا میگیرد میپرسم آیا زبانها هم خانگی و عمومی دارند این چه هجاییست
وقتی از پنجره بیرون را نگاه میکنم من و ‌طبیعت همدرد میشویم طبیعت گرمی و رشد و سرسبزی که با آن متولد شده را از دست داده و من زبانی که با آن متولد شده ام همان لحظه پاییز من میشود من پاییز میشوم
غمگین و ناتوان هیچ علت و ابزاری ندارم تا خزان و باد پاییزی را خنثی بکند
لیوان چای داغ من اینجا نیست و مجبورم یخ شکسته و بخورم و بشوم زمستان بلرزم بترسم وحشت کنم از اینکه معلم سرم داد خواهد کشید
چرا نمیتوانی بخوانی چرا غلط مینویسی و من شرمنده چه بگویم اگر مثل مادرم باهام حرف میزدی و میگفتی حرفهایم را بنویس سردی پاییز را ویران میکردم آه ببین من دیگر میتوانم حرفهایم را بنویسم گفته های مادرم را ولی چنین نیست
اگر بلد نباشم بنویسم بیسواد میمانم و اگر خوب جملات معلمم را تکلم نکنم لهجه دار میشوم و وقتی بزرگ شدم مسخره ام میکنند
من همچون طبیعت به جنگ خودم میروم
و اینجا فلسفه اول مهر نقطه ای نیست که دلتنگی پاییز را مهار کنم بلکه باید بخوانم و بنویسم باید فراموش بکنم که از بهار و تابستان خانه ام آمده ام و مادرم را بیخیال شوم شاید او اشتباه کرده و زبانش را به من آموخته چه بدانم.

محكومانِ روز زبان مادرى/محمدرضا لوایی

در روز زبان مادرى براى هر كدام از عزيزانى كه به حرمت روز زبان مادرى برنامه گذاشته بودند ده سال زندان و تبعيد حكم فرمودند. فكر و ذكر حكومت و پانفارسيسم قلع و قمع فرزندان آزربايجان است.

عزيزان ما با مدنيتِ گفتار و كردار خويش خواهان آزادى بيان و زبان خود هستند و اين خواسته ى آنها در كشورهاى داراى دموكراسى كارى است لايق تقدير و ستايش.

ما آنها را مى ستاييم و در برابرشان سر تعظيم فرود مى آوريم چون زجرى كه آنها به خاطر بيانِ آزادى و آزادى بيان و زبان مى كشند به مثابه زجرى است كه پرومته كشيد.

ما با دستگاه حاكمه اى طرف هستيم كه حتى موافقانش را نيز در سر بزنگاههاى سياسى محو مى كند، چه برسد به مخالفانش.

اين حكومت همسوى پانفارسيسم و درست در روز زبان مادرى با حكم حبس و تبعيد خويش پيامى روشن و واضح به ما داد؛ ” محوتان خواهيم كرد”.

در اين ميان دروغ ها و وعده و وعيدهاى روحانى و اصلاحات به اندازه ى احكام سنگين اصولگرايان براى ما گران تمام شد. ما در درگيرى اين دو جناح سياسى هميشه قربانى شده ايم.

كسانى كه دل به روحانى و اصلاحات داده اند بايد بدانند آنها ما را پل گذر خويش كرده اند.

فرق اصولگرايان با اصلاح طلبان در اين است كه آنها از رو مى زنند و اينها از پشت.

در بين عزيزانى كه با احكام سنگين، مجازات شده اند يك فرزند شهيد هم حضور دارد. پدر آقاى فرشى جانش را براى اين نظام داد و حالا نظام دارد جان فرزند او را مى گيرد. پدر با تجاوز صدام جنگيد و پسر با تجاوز اين حكومت و پانفارسيسم ، و با تجاوز زبان سلطه و استحاله مى جنگد.

موضوع اين است كه تجاوز به حريم انسان در همه ى ابعادش محكوم است.

پيش چشم ما عزيزان ما را كه در چهارچوب مدنيتِ گفتار و رفتار به طرح خواسته هاى خويش برخاسته اند به شدت مجازات مى كنند و آن وقت انتظار دارند كه ما برايشان راى بدهيم و هورا بكشيم و از ايرانيت شان دفاع كنيم. كدام عقل سليمى تن به اين كار مى دهد؟

بار ديگر در نظر خود روز زبان مادريمان را زهرمارمان كردند اما غافلند از اين نكته كه هر روز ما، روز زبان مادرى است.

وارد مرحله ى تازه اى از حركت شده ايم. در اين مرحله همسو شدن با جناح هاى سياسى حاكميت معنى و مفهوم خود را از دست داده است.

پيش چشم مخالفان و موافقان، آزربايجانچيليق در درون توركچولوك دارد از اشتراك در بازيهاى جناحى ايرانيت دست مى كشد.

ما تا رسيدن به اين درك سياسى، هزينه هاى سنگينى پرداخت كرده ايم و مى كنيم.

بايد استوار و صبور به راهمان ادامه دهيم.

ماندلا’های ما…

بدلیل اینکه فرصت زمانی لازم را برای بررسی تمامی موضوعات مربوط به حرکت ملی آزربایجان ندارم سعی کرده ام فقط در حوزه ی تحلیل و نگاه به آینده حضور داشته باشم و به همین دلیل نیز در بسیاری از مسائل حرکت، غایب بوده ام و مخصوصا شرمنده ی ” شیران در بند” حرکت، گشته ام…
جنبش سیاسی آزربایجان جنبش نجیبی ست که این نجابت خود را از فعالین خود کسب کرده است، فعالینی که در اوج توانایی کیفی و کمی، برای بر هم زدن خیلی از معادلات کشور، حاضر شدند غل و زنجیر را بر جان بخرند ولی آرامش مملکت را بر هم نزنند و علیرضا فرشی نمونه ی بارز این نجابت است ولی کیست که این نجابت توام با درایت را قدر بداند…!!!!
بچه ی عجیبی ست این علیرضای ما !!!!!
بچه ی نجیب، اصیل، آرام ،زیبا و تحصیل کرده که می توانست مثل خیلی ها با استفاده از نام پدر شهیدش به نان و نوایی برسد و امروزه در پستهای کلیدی کشور بر سر خوان یغمای ثروت بغلتد و یا در دیار کفر به عیش و نوشش بپردازد و یا آلت دست دیگران شده قسمتی از این خاک مظلوم را به نا امنی بکشد… عجبااااا… علیرضا از جنس دیگریست با آمال و آرزوهای دیگر…علیرضا با کوله باری از سختی ها تصمیم سخت تری میگیرد و علی گونه بر تمام لذایذ دنیا پشت پا میزند و دنبال آرزوهایش راه می افتد… آرزوهایی که نهایت آن معلوم نیست در ارس’ها به صمدها ختم شود و یا او را سرافراز ماندلاها نماید…. حال این علیرضای ما آرزو را تعریف شگرفی دارد…علیرضا در آرزوهایش کاباره های غرب را به سخره میگیرد… در درون چشمان نافذ علی، طنازی و خوشگلی زنان و دختران دلربا و خوش قد و بالا که میتواند هر مبارزی را خلع سلاح کند تحقیر میشوند… ماشینهای مدل بالای میلیاردی در آرزوهای علیرضا همه از رده خارج میشوند و کاخ های گرانقیمت که یک مهندس فرزند شهید در ایران، براحتی میتواند آن را تصاحب کند در مقابل اراده ی علیرضا در هم شکسته و فرو میریزد و او یوسف گونه سیاه چاله ها را برای رسیدن به هدف بر زلیخاها ترجیح میدهد… گر عشق حرم باشد سهل است بیابانها…
با تعریفی که از آرزوهای علیرضا کردیم هر کسی نشناسد فکر میکند که او دنبال جهانگشایی و تشکیل امپراطوری های آنچنانی در جهان است، نه… علی فقط آرزو دارد که کودکان سرزمینش به زبان خود بخوانند و بنویسند… فقط همین…!!!!
او برای رسیدن به حداقل ترین های حقوق بشر، روستا به روستا میگردد و کتابهایی به زبان مادری بین کودکان و نوجوانان پخش میکند و با این شیوه از مبارزه شرافت را معنی میکند، و انسانیت را مجبور، تا در مقابلش تعظیم کند… آری علی شیوه ی خاصی از مبارزه را تعریف میکند شیوه ای که در جهان سوم به تمسخر گرفته میشود چرا که در آن جهان از ایران و عراق و افغان گرفته تا کرد و بلوچ و عرب شیوه ی مبارزه در غرش کلاشینکف ها تحلیل میشود و این علیرضای ما هنوز در این هیاهوی خونبار منطقه با توزیع کتاب و اندیشه مشغول میشود و صد افسوس که در این وانفسای ایرانی کسی بین او و فردی که در مرزها قلب جوانان کشور را نشانه می روند فرقی قائل نمیشود و این بسی وحشتناک است…
علیرضا عین لطیف حسنی ها و خیلی های دیگر جوانی نکردند، آنها سیر نخوابیدند، آنها هرگز آرامش نداشتند و آنها شاید از روزی که این درد را شناختند هرگز از ته دل نخندیدند و آنها بی ریا و بی توقع و بی منت مبارزه کردند… مبارزه ی آنها نه برای شهرت بود و نه برای ثروت و نه برای تخریب و نابودی، آنها از جنس ماندلا بودند و شاید هم ماندلا از جنس آنها….

علی افسر شهبازی…
۱۴۰۰/۷/۲

از مدافعین و عاشقان زبان مادری می‌توان به مهندس علیرضا فرشی‌ و اکبر آزاد اشاره نمود که به علت عشق به زبان مادری‌اشان به حبس و تبعید محکوم شده‌اند.

ملل غیر فارس ساکن در جغرافیای ایران علاوه بر مشکلات سراسری و معیشتی که زاییده عوامل اقتصادی بوده و در کل جغرافیای کشور حاکم است، ظلم و ستم مضاعفی را تحت عنوان ستم ملی و تبعیض مرکز پیرامونی بر اساس جغرافیا و هویت‌ ائتنیکی‌اشان متحمل می‌شوند و بدین سبب نیز به جرم عشق به زبان مادری و هویت‌شان مجبورند عین مجرمان، بزهکاران، تبهکاران و جانیان بالفطره زندانی شوند.! از حقوق فردی و حق آزادی در جامعه محروم گردند. هیچکدام از این آقایان نه اختلاس گرند، نه سارقند، و نه چپاولگران بیت المال این ملت‌ اند.! اینان فقط و فقط حق طلب، عدالت خواه، منتقد، و عاشقان زبان مادری‌شان هستند.

همانطور که می دانید از طرف سازمان فرهنگی بین المللی یونسکو دوم اسفند ماه هر سال روز جهانی زبان مادری نامگذاری شده است. با این هدف که همگی زبانهای موجود دنیا، زبانهای مادری تمامی انسانها گرامی داشته شوند و از مرگ و زوال این زبان‌ها و همراه با آن ثروت‌های معنوی ملت ها جلوگیری به عمل آید. و دولت‌ها در همگی کشورها چند زبانگی و تنوع فرهنگی را پاس داشته و ارج نهند. امکانات لازمه را برای تدریس زبانهای کلیه ائتنیک‌ها و گروه‌های انسانی فراهم سازند.

اما متاسفانه برخی از کشورها با اینکه خود بیانات یونسکو را تایید کرده‌اند ولی هرگز قدمی عملی در جهت پاسداشت و تدریس زبان‌های مادری اقوام برنداشته‌اند و علاوه بر اینکه هیچ قدمی برنداشته و این حقوق اساسی انسانی را به رسمیت نشناخته‌اند ، حق تدریس زبان مادری برای همگی انسان‌ها و ملیت‌ها، و گروه‌های انسانی را نیز در ردیف مسائل امنیتی قرار داده‌اند.

اعمالِ چنین برخوردها و بستن تمامی مسیرهای قانونی فعالیت، و عدم آزادسازی حقوق ائتنیکی اقوام غیر فارس کشور، خصوصا تورکها، ثمره‌اش فقط و فقط بر علیه نظام جمهوری اسلامی تمام خواهد شد. زیرا که هر حکومتی را فقط و فقط حمایت و رضایت عمومی سر پا نگه می‌دارد نه موشک‌ها و تسلیحات بازدارنده‌اش.! اگر رضایت عمومی در یک جامعه و کشوری نباشد قدرت نظامی ضامن بقای هیچ نظامی نخواهد بود. مصداق این سخنم فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی با آن همه تسلیحات، ارتش مسلح سرخ و جغرافیای عظیم‌اش می‌باشد. صدور احکام ناعادلانه و ظالمانه برای فعالین تورک و نوع برخورد با این فعالین نیز علیه جلب رضایت عمومی ملت تورک آذربایجان است نه در راستای بدست آوردن و کسب آن.!
در تمامی دنیا علت و اساس شکل گیری نهضت‌های آزادیبخش وجود بی عدالتی، ستم، و تبعیض می‌باشد که موجبات پدید آمدن تضادهای سیاسی در جوامع انسانی را سبب می‌گردد. وظیفه و صلاح حکومت‌هایی که ترکیب جمعیت‌ کشورشان به صورت کثیرالمله‌ است در برقراری دموکراسی، اجرای عدالت در تمامی حوزه ها و همزیستی مسالمت آمیز می‌باشد. در تلاش برای کاستن این تضادها و تنش‌های سیاسی است که تبدیل به گسل‌‌ و شکاف‌های ائتنیکی نشود و در نتیجه رویارویی ملی و قومی را دامن نزند . اما رویه قضایی و آرای محاکم و نوع نگاه امنیتی به مسائل زبان مادری، همگی به سوی تشدید نمودن این تضادهای سیاسی است نه کاهش دادن، برچیدن و یا رفع آن.
بیش از چهل و سه سال است که اصلی در قانون اساسی این کشور تدریس و آموزش زبان مادری را برای ما حق مسلم دانسته و دولت را موظف به تهیه کتب و معلمین با بودجه دولتی ساخته است. اما در مرحله‌ اجرایی و عملیاتی کردن به صورت راکت، اجرا نشده و معوق باقی مانده است. (اصل پانزده قانون اساسی)
قانونی که نوشته شده به تصویب رسیده و ملت نیز در همه پرسی قانون اساسی، به آن آری گفته‌اند. ولی اکنون اجرا نمی‌شود چرا و به چه دلیل اجرا نمی‌گردد معماست و آقایان جلوگیری کننده بایستی پاسخگو باشند. و در مقابل این نقض آشکار قانون اساسی و حقوق ملت اگر افرادی چون مهندس علیرضا فرشی پیدا شوند و خواهان اجرای این قانون ها و رفع تبعیضات گردند و یا کسانی که زبان مادری خود را با گرفتن مراسمات تماما قانونی گرامی بدارند مجرم شناخته شده و به دهها سال زندان محکوم می شوند و یا پرونده قضایی باز کرده راهی دادگاه‌ها می‌نمایند. این چه عدالتی است؟ عدالت علی(ع) به ما این ذلت و خواری را نیاموخته است.
ما فعالان تورک آذربایجان آموخته ایم که تن به بی عدالتی، ظلم، بی قانونی، و خفت ندهیم و در این راه نیز قدرت و اراده نگسستنی خود را از خداوند عزوجل می‌گیریم. چرا که خداوند انسانها را برابر و آزاد آفریده و تنها تقوا را برای آنان عامل برتری دانسته است.

سخن آخر اینکه حس آزادی و عدالت خواهی و شکل گیری نهضت‌های آزادیبخش با دادن احکام زندان و تحمیل کردن اسارت متوقف شدنی نیست. زیرا دلهایی که رنج اسارت را چشیده‌اند خود می‌توانند پرورنده‌ی مژده‌ی بزرگ آزادی باشند و اعمال نمودن قوه قاهره (پلیس،زندان،دادگاه) نسخه درمان کننده‌ای برای زدودن آزادیخواهی مدنی، حق طلبی و عدالت خواهی انسان‌ها و ملل نیست. زیرا تا ابد نمی‌توان جوامع بشری و اجتماعات انسانی را از حق حقوق‌شان محروم ساخته و آنان را ناآگاه و جاهل به حقوق خویشتن نگه داشت.

سعید مینایی

کودک درون آذربایجان/رحمان اوکتای

یا میزان لطافت روح یا کمبودهایی که در دوران بچگی داشته ایم موجب میشود کودکیمان همیشه زنده باشد
شاید زود گریه بکنیم عاشق کارتون باشیم یا تفریحات و بازیها را بازهم دوست بداریم. اگر سرزنش و تمسخر هم بشویم سزاوارش نیستیم چون وجود ما چیزی را کم دارد که میطلبد تا پر شود و به بلوغیت ما را سوق دهد.
حالا مقیاس این حالت را بزرگتر میکنیم
برخی مردمان مثل مردم تورکها کل زندگیشان آمیخته با موسیقی و شعر است هرجا که جمع شوند فورا به خواندن و سرودن میپردازند و این در کالبدشان نهادینه شده و از همه چیز بهتر آرامشان میکند
مثل غربیها که از خود بی خود شدن را با آوازهای راک و هوی متال با فاز مستی جزوی از تمدنشان میدانند .
ملتها هم کودک درون دارند جوامع و سرزمینها هم گرفتار این حالت میشوند
اول صحبت از محرومیت و کمبود اسم آوردیم که دومین دلیل فعال بودن کودک درون است
هرکسی که از شهرستانهای اطراف به سمت تبریز بیاید حتما در طول راه احساساتش زنده میشود بجز اینکه حس ابهت بهش دست بدهد دردهایش هم یادش می افتد و با درک تبریز هویت و خویشتن او را تکان میدهد.
اگر که وقتی در طبیعت مرند نگاهت به سمت شرق بیفتد و تبریز را احساس بکنی پیاده رو، بازار با تلفیقی از باغات عواطفت را از حس شخصی به حدود والاتر میکشاند.
یکی همانجا در مرند لطافت روحی اش ظریف و محرومیت کودکانه هم داشت این یعنی انفجار همان حالت وقتی همه چیز را در عین واحد برایش متصور میشود، مرند تبریز وطن خاک شهید پدر هویت و یادش می افتد که در کنار همه اینها از عمیق ترین و مهمترین لازمه کودکی اش محروم بوده چرا از دردانه ام محروم بوده ام؟ از زبانم، زبان مادریم چرا در کودکیم از پدر بی نصیب و از زبان مادرم محروم مانده ام.
و علیرضا فرشی هرچه بزرگتر میشود علامت سوالش هم بلندتر شده
او به عمق پرسشش میرود
این عذاب او را رها نمیکند و همچو خان چوبان در پی سارای خود دل به دریا میزند.
علیرضا مجنون زبان مادریش میشود و خود را به درون و کودک درونش را به رخ میکشد.
کجاست زبان مادری من، چرا اینهمه بی نصیب و ناکام؟؟؟؟
و این کودک آنقدر بی تابی میکند که سرزمینی را تکان میدهد
مردمانی که همدرد او هستند،
و علیرضا به کودک درون آزربایجان تبدیل میشود که هرآن زنده و زنده تر میشود و با گریه هایش ما را بیدار و بیدار تر می کند.

اولین روز مدرسه و آن بی‌زبانی هولناک/ایوازطاها

آن روز برای اولین بار در اعماق ذهنم صدای کلمات مکتوب را مثل صدای نرم فرشته‌ها شنیدم.

غم جانکاه اولین روزهای آغاز درس فراموشم نمی‌شود. در چند روز اول هنوز از حیرت و پریشانیِ پرت‌شدن به یک محیط نامأنوس درنیامده‌بودم که شخصی به نام زارع‌کار به عنوان معلم وارد کلاس شد. این آدم فردی بود غضب‌آلود و ترسناک که با هر حرکت و صحبتش از ترس خیس عرق می‌شدم. به دلیل کمبود معلم، دانش آموزان اول و سوم ابتدایی در یک کلاس نشسته بودند. از این رو یکی از همسایه‌هایم که شاگرد کلاس سوم بود می‌توانست قوت قلبی برایم باشد. لیکن همین قوت به نقمت تبدیل شد. جناب معلم به خاطر یک خنده‌ی بی‌مورد با ترکه به جان همین دانش‌آموز افتاد. وقتی دومین دانش‌آموز نیز به دلیل نامعلومی گرفتار توحش آموزگار شد، هر لحظه احساس می‌کردم که من هم زیر دست‌وپاهاش له خواهم شد. در واقع راز این تنبیهات وحشیانه در همین زهرچشم‌گرفتن از تازه‌واردها نهفته بوده.

آنچه برایم از همه خوفناکتر می‌نمود حرف‌های گنگ معلم بود. نمی‌دانستم چه می‌گوید. بعدها فهمیدم که دستورداده‌اند تا معلمان کم‌شماری که از مرکز اعزام شده‌اند تدریس اول ابتدایی را به عهده داشته باشند. گویا این بهترین راه سرکوب خاطره و هیمنه‌ی زبان مادری بوده است. این معلمان ترکی نمی‌دانستد و به خاطر همین نادانی به عنوان معلم به منطقه‌ی ما گسیل شده بودند. با وجود آنکه هر پنج سال ابتدایی را شاگرد اول بودم اما هیچگاه از آشوب و اضطراب مواجهه با کلمات نامفهومی که کتاب‌‌های درسی و زبان‌های معلمان را انباشته بودند فارغ نشدم.

من با آن کلمات نمی‌توانستم جهان را معنا ببخشم. لذا ترومای بی‌معنایی هستی همواره در وجودم لانه‌کرده بود. تا اینکه در سال چهارم و یا پنجم به مناسبتی یک کتاب کوچک گزیده‌ی شاهنامه را به من هدیه دادند. سراسر شب ذوق‌زده و مستأصل با ابیات کلنجار ‌رفتم و آنقدر گرُدها را گَرد ‌خواندم تا پازل معنا به تمامی از هم گسیخت. مادر بزرگم که شاهد این تقلای نافرجامم بود، روز بعد کتابی بدچاپ و کاهی به من داد: کوراغلو. دیدم حروف آشناست اما کلمات ناآشنا. مادر بزرگ گفت زبان خودت است، همان زبانی که من صحبت می‌کنم. او با این گفته‌اش ولعی وصف‌ناپذیر در من برانگیخت. ولعی که رمزهای این کتاب کهنه و اثیری را در کمتر از یک شبانه‌روز برایم گشود. آن گشایش ذهنم را از انقباضی تلخ به انبساطی لذت‌بخش رساند. برای اولین بار در اعماق ذهنم صدای کلمات مکتوب را مثل صدای نرم فرشته‌ها شنیدم.

چندی بعد در یک عصر بارانی وقتی زیر رعدوبرق مهیب دشت مغان دوان‌دوان به مسجد رفتم تا “سفر دربند کور اوغلو” را برای حاضران بخوانم، کلمات عبوس و مهاجم آشکارا شفقت یافته بودند و جهان در روشنایی سُکرآوری غرق شده بود.