اصل پانزده قانون اساسی
در حاشیه نمایشگاه کتاب تهران، نشستی با عنوان «جایگاه قانون‌اساسی در پاسداری از زبان فارسی» برگزار شد که در آن نشست، عباسعلی کدخدایی به‌عنوان عضو شورای‌نگهبان، از کارهای شورای‌نگهبان در قبال زبان فارسی گفت.
آقای شورای‌نگهبان گفت که، اصل پانزده قانون اساسی، فارسی بودن تمام متون و اسناد رسمی را مقرر کرده و شورای‌نگهبان به‌عنوان صیانت‌کننده و نگهبان قانون‌اساسی، مصوبات مجلس را با اصل پانزده قانون‌اساسی که در رابطه با زبان فارسی است، تطبیق می‌دهد. این شورا از سال 1360 هجری شمسی حدود نود مصوبه مجلس را به دلیل مغایرت با اصل پانزده قانون اساسی به مجلس ارجاع داده است.
آیه 43 سوره نسا به مومنان تاکید کرده که «به نماز نزدیک نشوندآیه 43 سوره نسا به مومنان تاکید کرده که «به نماز نزدیک نشوند (یا ایها الذین آمنوا لا تقربوا الصلاه)». این آیه در ادامه با عبارت «زمانی که مست هستید و تا وقتی که نمی‌دانید چه می‌گویید (و انتم سُکاری حتی تعلموا ما تقولون)» به پایان می‌رسد.
حالا اگر مومنی قسمت اول این آیه را مستمسک قرار داده و بگوید که من هرگز نزدیک نماز نخواهم شد، دقیقا کاری را کرده است که شورای‌نگهبان انجام می‌دهد. زیرا آقایان شورای‌نگهبان نیز در این چهل‌وچند سال گذشته، با استناد به بخش اول اصل پانزده می‌گویند که زبان فارسی رسمی است و کلیه اسناد و مکاتبات رسمی باید به این زبان صورت گیرد، ولی بی‌خیال قسمت بعدی آن اصل می‌شوند که از آزادی تدریس زبان‌های دیگر در مدارس و دانشگاه سخن گفته است.
پس بنا به همین قوانین و تفسیرهای عجیب‌وغریب خودتان، تا وقتی که تدریس زبان‌های دیگر در مدارس و دانشگاه‌ها آزاد و اصل پانزده قانون اساسی اجرا نشده، همین فارسی نیز که رسمیتش را مدیون این اصل است، زبان رسمی و مشترک نیست. زیرا نمی‌توان بخشی از یک اصل را اجرا کرد و بخش دیگر را به فراموشی سپرد و باید یکی از این دو راه را انتخاب کنید: یا به‌عنوان نگهبان و صیانت‌کنندگان قانون اساسی اصل پانزده را اجرا کرده و همزمان فارسی را زبان رسمی و تدریس سایر زبان‌ها را آزاد کنید. یا اینکه این اصل را اجرا نکرده و بی‌خیال هر دو گزینه‌ی رسمی بودن زبان فارسی و آزادی تدریس دیگر زبان‌ها شوید.
ابراهیم رشیدی/ ساوالان
