آذربایجان و تبریز از اردیبهشت ۱۲۸۸ شمسی به اشغال روسها درآمده بود. اهالی آذربایجان براساس صلاحدید انجمن تبریز برای اینکه بهانهای به روسها ندهند سیاست مدارا را در پی گرفتند. با اینحال سیاستهای ایذایی روسیه تزاری علیه مردم آذربایجان هر روز ادامه داشت.
با اشغال آذربایجان توسط روسها، آذربایجان نه تنها نتوانست در تعین ساختار نو اداری، اجتماعی و فرهنگی « ایران نو» نقشی داشته باشد بلکه با سیاستهای دولتهای « ایران نو » از ایالت اول ممالک محروسه قاجار به یک ایالت اشغال شده منزوی تبدیل شد. با این اقدام خیال روس و انگلیس از بابت فشار به تهران راحت شد چرا که منبع قدرتمندی مانند آذربایجان را از گردونه ضدیت با استعنار خارج کرده بود.
۲۴ ذیقعده ۱۳۲۹/ ۲۴ آبان ۱۲۹۰ دولت ایران علیرغم میل مجلس، اولین اولتیماتوم روسها برای اخراج کارشناس مالی دولت ایران، مورگان شوستر آمریکایی ، و تعهد دولت ایران به کسب توافق با دولتین روس و انگلیس برای استخدام مستشار خارجی را قبول کرد. ۷ ذیحجه ۱۳۲۹ / ۷ آذر ۱۲۹۰ در طی دومین اولتیماتوم روسها، انجمن تبریز که آن موقع در اشغال روسها بود، در مخالفت با این اولتیماتوم بیانیه داده و مردم تبریز علیه روسها به تظاهرات پرداختند.
۲۹ ذیحجه ۱۳۲۹/ ۲۹ آذر۱۲۹۰ دولت ایران اولتیماتوم روسها را قبول کرده و جنگی نابرابر میان مجاهدین آذربایجانی با قوای مجهز روسیه تزاری روی داد که چهار روز طول کشید. ۲ محرم ۱۳۳۰/ ۱ دی ۱۲۹۰ محل انجمن تبریز اشغال و ویران شد. ۴ محرم ۱۳۳۰/۳ دی ۱۲۹۰ با حملات روسها انجمن ایالتی تبریز منهدم شد و بدین ترتیب کار انجمن تبریز و نهایتا انجمنهای کل آذربایجان به اتمام رسید. ۵ محرم/ ۴ دی ۱۲۹۰ کل تبریز به تصرف روسها درآمد.
روسها پس از تسلط كامل بر تبريز ، به مجاهدان مسلح تبريز فرمان دادند يا تبريز را ترك كنيد و يا اينكه اسلحه هايتان را به ما تحويل دهيد. از آنطرف، روسها قشون جديدي وارد تبريز كردند.
به هر حال تعدادي از مجاهدان تسليم شده و عدهاي نيز تصميم به مهاجرت به سلماس گرفتند كه آنروزها كانون آزاديخواهان آذربايجان شمرده مي شد.قصد آنان پناهندگی به عثمانی بود. از مجاهدین آذربایجانی جمعی در تبریز مانده و بر ادامه جنگ تاکید کردند.
در ادامه حملات روسها، ثقه الاسلام تبریزی علیه روسها اعلام جهاد داده که عاقبت الامر روسها با دستگیری وی و بدار كشيدن ثقه الاسلام ، دو پسر علي موسيو، شیخ سلیم، ضیا العلما، محمد قلی خان دایی ضیاالعلما، صادق الملک، آقا محمد ابراهیم قفقایچی در عاشورای ۱۳۳۰/ ۱۰ دی ۱۲۹۰ نفرت خود را از مردم آزاده نشان دادند . چند روز بعد روسها يك آزادیخواه سلماسي به نام ميرزا محمود سلماسي را در تبريز کشتند.
پس از انقلاب اکتبر روسیه، دولت شوروی هیئتی را به تبریز اعزام کرد و به عنوان عذرخواهی دستهگلی بر مزار ثقه الاسلام گذاشتند. دو سال قبل منبر و عصای شهید ثقهالاسلام و مهرهای خاندان آن زندهیاد در یکی از روستاهای دوردست شهرستان ورزقان استان آذربایجانشرقی یافت شد.
دکتر توحید ملک زاده
۱۰ دی ۱۴۰۰
.
بیشتر بخوانید:
.
اهداف گروه خبری آذتورک خبرلری:
سایت آذتورک خبرلری بطور روزانه و فعال اخبار و مطالب مربوط به حقوقبشر، آذربایجان، جهان تورک، مقالات و غیره… که در رسانهها و سایتهای دیگر کمتر به آنها پرداخته میشود را پوشش میدهد.
ما در این سایت بطور ویژه به اخبار و مسائل مربوط به آذربایجانجنوبی که همواره مورد استعمار و چپاول دو رژیم جمهوری اسلامی و پهلوی قرار گرفته میپردازیم. با اینکه تورکها خدمات بی پایانی به ایران کردهاند اما رژیمهای مذکور ملت تورک را به دلیل خواستههای مشروعشان بارها سرکوب کردهاند و این سرکوب ها همچنان ادامه دارد.
سایت آذتورک خبرلری صدای فعالین مدنی و حقوق بشری و مدافعان آزادی و دموکراسی ملت تورک و پاسخی به تبعیضها و سرکوبها علیه آذربایجان است.
سرزمین آذربایجان متعلق به ملت آذربایجان است و سرنوشت آذربایجان را ملت آذربایجان تعیین خواهد کرد. حق تعیین سرنوشت از ارکان اساسی ملتهاست و آذربایجان هم از این قاعده مستثنی نیست.
این سایت و گردانندگانش به هیچ سازمان سیاسی و غیرسیاسی وابسته نیستند. از شما خواهشمندیم، سایت ما را به دوستان و آشنایان خود معرفی کنید و با ارسال فیلم و خبر ما را یاری نمایید.
