نقدی بر منشور همگامی برای جمهوری سکولار دموکرات در ايران
منشور جمهوریخواهی همچون ایرانی ار نوع مرکزگرا مفهوم تابعیت(سیتیزنشیپ) را با نشنالیتی(ملیت) یکی گرفته و هر دو را ایرانی فرض کرده است. همه میدانیم که نشنالیتی و فرهنگ ایرانی در واقعیت اسم دیگر نشنالیتی و فرهنگ فارسی است و ملتها و فرهنگهای دیگر ساکن ایران را در موقعیتی تحقیرشده «قوم»، «اتنیک»، «خرده فرهنگ» مینامد و به نوعی آنها را غیر مهم و همانگونه که در ابتدای این بیانیه آمده «چالش ظهور خرده فرهنگهای جدید» مینامد. این تعریف و مفروض غلط از چیستی ایران، علیرغم اینکه در قسمتهای دیگر بیانیه به تکثر گرایی اشاره شده، راه را برای ظلم ملی بر آذربایجانیها و دیگر ملتهای غیرفارس در ایران بازمیکند. غیر فارسها چون با تعریف مفروض ملت ایران که زبانش فارسی است تطابق ندارند در جهان اوتوپیایی نویسندگان این بیانیه به کناری رانده میشوند. غیرفارسها با این تعریف در همان ابتدای کار از مشارکت سیاسی محروم میشوند و این چرخه ظلم که از زمان پهلوی آغاز و در جمهوری اسلامی ادامه داشته در جهان اتوپیایی این آقایان هم ادامه خواهد داشت.
– علاوه از این اطلاق واژه “اتنیک” و “قوم” که برای تحقیر و بیان گروه جمعیتی ای که خواهان حقوق ملی اش است در این بیانیه چندبار استفاده شده است و بیانیه از شناسایی ایران به عنوان کشوری کثیرالملله خودداری کرده و بر ملت واحد فارسی زبان واحد تاکید دارد.
– نویسندگان بیانیه از واگذاری امور به روستاها، شهرها و استانها به عنوان راه حل خود برای مسئله ملی در ایران سخن گفته اند. راه حلی که هم اکنون در قالب شورای شهر، روستا و استان در حال اجرا است و نتوانسته رضایت آذربایجانیها و سایر ملتهای ساکن ایران را تامین کند. بنده معتقدم اصولا خواستی برای هر نوع عدم تمرکزی کمتر از فدرالیسم در بین ملتهای ترک آذربایجان، کرد، عرب، بلوچ، ترکمن، گیلک، لر و مازنی وجود ندارد. هنگامی که با این نوع راه حلها روبرو میشوم مرا یاد داستانی میاندازد که روزی یک نفر سرما می خورد و پیش دکتر میرود. دکتر به جای تجویز داروی سرماخوردگی داروی بواسیر برای فرد تجویز میکند. مثل دکتر قصه ما نباشید.
– تاکید چند و چندباره بر «تمامیت ارضی و یکپارچگی سرزمینی» ناخودآگاه گواه آن است که مشکلی جدی در آن قسمت وجود دارد. استفاده از تمامیت ارضی در این نوع منشورها که راه حلی جذاب برای حل مسئله ملی ارائه نداده نشاندهنده تاکید این منشورها بر «فارس سالاری» به هر قیمت ممکن، حتی از طریق کشتن سایر شهروندان ایران، است و منشور جمهوریخواهی را در حل این مسئله کنار منشور پهلوی و جمهوری اسلامی قرار میدهد.
راه ایران دمکرات از حل مسئله ملی میگذرد، ما دمکراسی ای میخواهیم که برای یک ترک به اندازه فارس کار کند.
یاشار حکاکپور